Vikipedia’da Donald Trump

Türkiye-Hollanda Arasında 400 Yıllık Resmi İlişkiler ve Hollanda’ya Türk Göçünü anlatan kitabıyla tanınan duayen Türk gazeteci İlhan KARAÇAY, bugünkü yazısında da Vikipedia’daki Donald Trump yazısına dikkat çekiyor.

Donald John Trump (d. 14 Haziran 1946, Queens, New York), 2017-2021 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri‘nin 45. başkanı olarak görev yapmış Amerikalı siyasetçi ve iş insanıdır. 8 Kasım 2016 tarihinde yapılan 2016 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimlerine Cumhuriyetçi Parti‘nin adayı olarak girmiş, Hillary Clinton‘dan yaklaşık 3 milyon oy geride kalmasına rağmen, Amerika’nın seçiciler heyeti metoduna göre başkanlığa seçilmiştir.

Donald Trump 1960’lı yıllarda çeşitli nedenlerden dolayı liseyi terk etmek durumunda kaldı. Sonraki süreçte askeri akademi ile Pensilvanya‘da bulunan Pennsylvania Üniversitesi Wharton Okulu‘nda eğitim gördü. Üniversite yılları sonrasında babası Fred Trump‘ın emlak ve inşaat firmasında görev almaya başladı. 1971’de babasının şirketlerinde imtiyaz sahibi olup kontrolü ele aldı. Şirkete “Trump Organizasyon” adını vererek merkezini Manhattan bölgesine taşıdı. Kısa sürede yaptırdığı otellerle adını duyurdu. 1999 yılında babasını kaybetti. 2000’de yapılan seçimlere Reform Partisi başkan adayı olarak katıldı fakat kısa süre sonra adaylıktan çekildi. 2001 yılında bu partiden ayrıldı.

2004 yılında NBC kanalında “Çırak” (The Apprentice) programını hazırlayarak şov dünyasına adım attı. Bazı söylemleri nedeniyle Nobel Barış Ödülü‘ne aday gösterildi fakat kazanamadı. 2016 yılındaki seçim sürecinde İslamofobik söylemleri ve seçim vaatleriyle eleştirildi. Forbes‘in 2016 yılındaki dünyanın en zengin 400 kişisi listesinde yer aldı. 2016 yılında 70 yaşında olan Trump, seçimleri kazanmasıyla birlikte ABD tarihinin göreve başlayan en yaşlı başkanı olmuştu. 2020 yılındaki seçimde rakibi Joe Biden seçilen en yaşlı ABD başkanı olmuştur. 20 Ocak 2021 tarihinde görevini selefi Joe Biden‘e teslim etmesi gereken ABD’nin 45. Başkanı Donald Trump, ABD’nin tarihi devir teslim törenine katılmayan ilk başkan oldu^.Hakkında birden fazla azil süreci başlatılan ilk ve tek ABD başkanıdır.

13 Temmuz 2024 tarihinde Pensilvanya‘daki mitinginde suikast girişimine uğradı ve sağ kulağından yaralandı.

Ailesi ve kökeni

Donald Trump, baba tarafından Alman, anne tarafından İskoç kökenli bir aileden gelmektedir. Berber olan büyükbabası Frederick Trump, 1869’da Almanya‘nın Kallstadt beldesinde doğdu. 1885 yılında henüz on altı yaşındayken Amerika‘ya göç etti. İlk önce ablası ve eniştesinin yanında Manhattan’da kaldı ve berber olarak çalıştı. 1891’de Seattle’a gidip lokanta işletti, sonra Kanada Klondike bölgesinde altın arayanlar arasına katıldı. Sadece altın çıkarmakla kalmayıp kendisi gibi altınla zengin olmak isteyenlere yer belirleyip, yiyecek-içecek sattı, genelev işletti. 1892 yılında ABD vatandaşı oldu.

Zengin olduktan sonra Almanya’ya gidip memleketlisi olan Elizabeth Christ ile 1902 yılında evlendi. 2 yıl New York’ta oturduktan sonra karısının çektiği sıla hasreti nedeniyle memleketlerine döndüler.

Tekrar Alman (Bavyera) vatandaşı olmak için başvurdu fakat asker kaçağı sayıldığı için kabul edilmedi. İstenmeyen yabancı muamelesi görerek 1905 yılında sınır dışı edildi ve ailesiyle Amerika’ya geri döndü.^[4] 11 Ekim 1905 tarihinde Fred Trump adında bir oğlu oldu. Baba Frederick Trump 1918 yılında İspanyol gribi pandemisinde ölünce oğlu Fred Trump genç yaşına rağmen ticarete atılmak zorunda kaldı. 22 yaşına gelince Elizabeth Trump & Son adlı şirketi kurdu. Bu yıllarında siyahi karşıtı Ku Klux Klan adlı örgüte üye olduğu için kısa bir süre tutuklu kaldı. II. Dünya Savaşı sonrasında işlerini büyüterek servet sahibi oldu. Amerika Birleşik Devletleri Donanması ve askerleri için kışla tarzında evler yaptı. Yine bu dönemlerde New York Queens’te arsa alım satımına başladı. Irkçı bir tavırla siyahilere daire satmadı. 1935 yılında İskoç göçmeni olan Mary Mecleod‘la evlenerek Maryanne, Frederick Jr, Elizabeth, Donald ve Robert adlarında beş çocuk sahibi oldu.

Yaşamı

Gençliğinde Trump

Trumpp (en sağda) ve eşi Ivana, 1985 yılında Suudi Arabistan Kralı Fahd için verilen devlet yemeğinde ABD Başkanı Ronald Reagan ve First Lady Nancy Reagan ile birlikte kabul sırasında.

Mary Anne MacLeod ve Fred Trump’ın beş çocuğundan biri olan Donald Trump, 14 Haziran 1946 tarihinde New York, Queens‘de doğdu. 1981 yılında kardeşi Frederick Trump Jr. alkol bağımlılığı sebebiyle hayatını kaybetti.

Donald Trump hareketli bir çocukluk geçirdi. Ergenlik döneminde okuldaki müzik öğretmenine yumruk atmıştır. Ardından askeri lisede okudu. 1964 yılında mezun olunca subay olmak istemedi. O yıllardaki tek hayali Hollywood‘da film yapımcısı olmaktı. Babasının kendisini New York’taki bir köprü açılışına götürmesi onun için bir milattı denebilir. Üniversite eğitimini iki yıl Fordham, iki yıl da Pensilvanya Üniversitesi‘nde tamamladı. Bu dönemlerde babası Fred Trump işlerini büyütmüş, 200 milyon dolar gibi bir servet sahibi olmuştu. Trump Vietnam Savaşı‘na da ayağında topuk dikeni olduğu gerekçesiyle katılmadı.

Yükseköğretimden sonra 1971’de babasının Elizabeth Trump & Son Co. adlı daire kiralık şirketini ele aldı. Şirketin adını The Trump Organization diye değiştirdi. Şirketin adını, niteliğini ve merkezini değiştirdi. O dönemlerde yaşanan petrol krizi ABD ekonomisini, dolayısıyla da Trumpları da etkiledi.

Donald Trump sonraki süreçte babasından aldığı 350 bin dolarla iş hayatına atıldı. Farklı projeler üzerinde farklı isimlerle çalıştı. Manhattan’da harap halde olan Commodore Hotel’i satın alıp yenilemek isteyince babası da dahil çevresindekiler ona karşı çıktı. Fakat bu isteğini de gerçekleştirdi. Hyatt Otelleri’nin sahibi olan Jay Pritzker ile ortak oldu (1975). Hem bu ortaklığı hem de vergi vermemek için belediye ile yaptığı 40 yıllık anlaşma onun ilk başarıları olarak dikkat çekti. 1400 odalı Grand Hyatt Oteli ile yılda 30 milyon dolar kâr elde etti. 1978’de Manhattan‘ın işlek caddelerinden birindeki bir binayı 25 milyon dolarlık banka kredisiyle alıp 68 katlı bir gökdelen yaptırdı. Yaptırdığı daireler 1983’te oldukça ilgi görüp satıldı.

İlk önce Tiffany mücevher mağazası nedeniyle Tiffany Kulesi adını verdiği bu binaya daha sonra Trump Kulesi (Trump Tower) adını verdi. Medyada daha fazla ün kazanmasında Central Park’taki buz pateni pistinin etkisi büyük oldu. Belediyenin yedi yıldır bitiremediği ve toplamda 20 milyon dolar harcadığı inşaat, Trump ile beraber üç ayda üç milyon dolara tamamlanmış oldu. Sonraki dönemde ise Trump Place ile beş milyar dolarlık bir projeyi gerçekleştirdi. Sadece doğduğu şehir New York’ta değil, Chicago, Miami, Las Vegas ve dünyanın birçok yerinde Trump Tower, Trump Plaza, Trump International gibi yatırımlar gerçekleştirdi. 2004 yılında NBC‘deki programı ile şov dünyasına adım attı. Programda kullandığı “Kovuldun!” sözü çok dikkat çekti. Gallup’un anketlerine göre Trump, 12 yaş üstündeki Amerikalıların %98’i tarafından tanınıyordu.

Donald Trump emlak işlerinin yanı sıra 1998’de kendi adını taşıyan bir vakıf kurdu. 2016 yılındaki başkanlık seçimleri için bu vakıf aracılığıyla para topladığı iddiasıyla hakkında soruşturma açıldı. Miss Universe, Miss USA ve Miss Teen US gibi güzellik yarışmalarıyla ilgilenip bunlardan pay satın aldı. Kendi adını taşıyan ve emlak üzerine ücretli eğitim veren bir üniversite açtı. Bu üniversite 2005-2010 yılları arasında faaliyet gösterdi.^[12] 

Donald Trump, Türkiye’de İstanbul Mecidiyeköy’de Trump Towers Mall adında rezidans ve alışveriş merkezini 2012 yılında Doğan Holding ile açarak İstanbul’da büyük bir yatırım gerçekleştirdi. Trump Towers’ın açılışına dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ile Doğan Holding Onursal Başkanı Aydın Doğan katıldı.

Evlilikleri ve çocukları

2016 yılındaki seçim kampanyalarında eşi Melania Trump‘la birlikte.

Donald Trump toplamda üç evlilik yaptı. Bu evliliklerden üç erkek iki de kız çocuğu olmak üzere toplamda beş çocuk sahibi oldu. Ayrıca 2020 yılı itibarıyla on da torunu bulunmaktadır. Trump ilk olarak 1972 yılında Çek model Ivana Zelníčková ile evlendi. Bu evliliğinden Donald Trump Jr., Ivanka ve Eric adında üç çocuğu oldu. İkili 1992 yılında ise boşanmalarına rağmen bir süre yakın ilişkileri devam etti. Bu evlilikten olan çocukların üçü de babalarının şirketlerinde yöneticilik yapmaktadır.

1997 yılına gelindiğinde Trump bu sefer aktris Marla Maples‘la evlendi. Bu evlilikten de Tiffany adında bir çocuk sahibi oldu. İki yıl sonra, 8 Haziran 1999’da bu evliliğini de sonlandırdı. 2005 yılında Sloven model Melania Knauss‘la evlendi. Mart 2006’da oğulları Barron doğdu.

Melania’nın seçim kampanyaları sırasında eşi hakkındaki konuşması Barack Obama‘nin eşi Michelle Obama‘nın Demokrat Parti Kongresi’nde yaptığı konuşmayla benzer içerik barındırması medyada tartışma yarattı. ” Bazen evde iki erkek çocuğum var, genç bir oğlum ve kocam” şeklindeki söylemiyle de tekrar gündeme geldi.

(devam edecek-Donald Trump’ın  önceki adaylıkları ve 2000 yılındaki seçim kampanyaları)

Gazeteci* İlhan KARAÇAY