Su Politikaları Derneği : Sulamanın enerji ihtiyacı için “Bölgesel yenilebilir enerji kooperatifleri” kurulmalı ve teşvik edilmeli

Su Politikaları Derneği Başkanı ve Su Politikaları Uzmanı Dursun YILDIZ, Türkiye’de sulamanın enerji ihtiyacı için “Bölgesel yenilebilir enerji kooperatifleri”nin biran önce kurularak ve teşvik edilmesinin önemine dikkat çekti.

Su Politikaları Derneği Başkanı Dursun YILDIZ, konuyla ilgili olarak, Uluslararası Haber Ajansı (UHA)‘dan Ataner YÜCE‘ye yaptığı açıklamada, son yıllarda giderek enerji fiyatlarındaki hızlı artış, iklim değişikliği ile mücadelede kömür ve doğal gaza alternatif enerji kaynakları arasında güneş ve rüzgar enerjisinin öne çıktığının altını çizdi.

Türkiye’nin hala enerjisinin çoğunu kömür ve doğal gazdan elde ettiğini ve bunun büyük bir kısmının da ithal edildiğini söyleyen Dursun YILDIZ, elektrik enerji talebinin ise yılda ortalama yüzde 7-8 oranında arttığını ifade etti.

Yıldız, çarpık kentleşme ve hatalı ulaşım politikaları ile kır-kent ve tarım-sanayi dengelerinin bozulmasının da enerjinin talep tarafında rasyonel olmayan bir artışa neden olduğunu dile getirdi.

Kooperatifçilik teşvik edilmeli .

Dursun YILDIZ,  Türkiye’de son dönemde hızla artan enerji fiyatlarına rağmen Avrupa’da yaygın şekilde görülen ‘Enerji kooperatifçiliği‘ modelinin henüz rağbet görmediğini ve sadece 9 kooperatifin aktif şekilde çalıştığını belirterek, 41 Kooperatif de kurulum aşamasında olmasına rağmen zorluklarla boğuştuğunu ifade etti.

“Türkiye’nin ilk ticari kooperatifi olan Kayseri Mobilyacılar Yenilenebilir Enerji Kooperatifi, küçük mobilya üreticilerinin toplandığı ‘Mobilyakent’teki imalat birimlerinin 90 bin metrekarelik çatı alanında elektrik üretiyor” diyen Su Politikaları Derneği Başkanı YILDIZ, şunları söyledi:

“Enerji kooperatifleri  ortak bir arazide kurdukları güneş veya rüzgar santralinden üretilen enerjiyi şebekeye verip, şebekeden tüm üyelerine ulaştırabiliyor.  Bu sistem mahsuplaşma sonucunda üretimden fazla kullanılmışsa üyelerin ödeme yapması, enerji artmışsa da satıştan üyelerin gelir elde etmesi şeklinde işliyor.

Bu sistem  tüm üyelerin bilinçli tüketici haline gelmesine  ve enerji verimliliğine dikkat etmesine de imkan tanıyor.”

Dünyada Enerji  Kooperatifçiliği

Dünyada Enerji Kooperatifçili’ne de değinen Dursun YILDIZ, Uluslararası çevre örgütleri ağının, Yerküre Dostları (Friends of the Earth) ve Avrupa Yenilenebilir Enerji Kooperatifleri Federasyonu REScoop’un yaptığı bir araştırmada 2050 yılına kadar Avrupa’daki enerjinin yüzde 40’ının yerelde ve topluluk bazlı üretileceğinin belirtildiğini dile getirdi.

2018’de bu alana giriş yapan Yunanistan’da bugün neredeyse 800 yenilenebilir enerji kooperatifi bulunduğunu hatırlatan Su Politikaları Derneği Başkanı YILDIZ, Almanya’da ise 2008 ile 2016 yılları arasında 967 yeni enerji kooperatifinin kurulduğuna vurgu yaptı.

Dursun YILDIZ, Avrupa Vatandaş Enerji Kooperatifleri Federasyonu’nun ve Avrupa Birliği’nin (AB) iklim krizi ile mücadelesinde yerelde üretilen yenilenebilir enerji kaynaklarını desteklediğini belirterek, birçok AB ülkesinin ise bu üretimi artırmak ve daha karlı bir hale getirmek için yeni politikalar ve teşvikler sağladığını aktardığını söyledi.

Sulama için Devlet Destekli Bölgesel Yenilenebilir Enerji Kooperatifleri Kurulmalı

Güneş enerjisi santrallerinin ilk yatırım maliyetlerinin son 10 yıl içinde yaklaşık yüzde 80 oranında azaldığına dikkat çeken YILDIZ,  Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın geçtiğimiz Mayıs ayında Türkiye’nin güneş paneli üretiminde Avrupa birincisi olduğunu açıkladığını, ancak halen üretilen panellerin büyük bölümünün ise yurtdışına ihraç edildiğini açıkladı.

Su Politikaları Derneği Başkanı Dursun YILDIZ, “Ülkemizde küçük sermayeler kooperatifler vasıtasıyla bir araya gelerek büyük kapasiteli güneş enerjisi yatırımı yapabilseler de bu yatırım hala devlet tarafından desteklenmesi gereken bir yatırım. Özellikle de Enerji kooperatifçiliği konusunda bir yasal-yönetmeliksel altyapı bulunmasına rağmen bu konuda abone birleştirilmesi, depolama teşviği gibi hala birçok mevzuat eksikliği mevcut. Ayrıca bu alanda yenilikçi politikalara ve güneş enerjisi depolanması  konusunda  satın alma garantisi teşviklerine de ihtiyaç var” şeklinde konuştu.

SAMSAT POMPAJ SULAMASINDA GÜNEŞ ENERJİSİ (GES)  ÖRNEĞİ;

Atatürk Baraj gölünün sağ sahilinde Samsat ilçesi  civarındaki  arazilerin sulanması amacıyla  8 bin 337 ha alanın sulanmasının öngörüldüğünü ifade eden Dursun YILDIZ,  “Şekil 1’de  yeşil renk ile gösterilen  2806 ha’lık 1. Kısım Kapsamında yapılan sulama ANA Pompa istasyonunun basma yüksekliği 75 metre, kanal uzunluğu 23 bin 994 metre olup pompaları 2×2.5 MW gücündedir. Samsat Sulama Birliğinin 2013 yılı itibarı ile toplam elektrik borcu 2 300 000 TL olmuş ve 2013 yılında mevcut elektrik borcunu ödeyemediğinden pompalar çalıştırılmamıştır” dedi.

YILDIZ, Adıyaman’da Samsat Pompaj Sulaması 1. Kısım Sulama Tesisinin enerji ihtiyacını güneş enerjisinden karşılamak için “Lisanssız Elektrik Üretimi” mevzuatına uygun olarak toplam 2 kWe gücünde GES tesisi inşa edildiğini belirterek, GES’in işletmeye alındığı 15.02.2016 tarihinden 1 Ocak 2021 tarihine kadar toplam 16.060.882 kWh elektrik üretimi gerçekleştirdiğini anlattı.

“Yatırım Geri Dönüş Analiz Raporunda 8 yıl olarak hesaplanan yatırımın geri dönüş süresi yaklaşık 4,5 yılda tamamlanmıştır” şeklinde konuşan Su Politikaları Derneği Başkanı Dursun YILDIZ, “Samsat Pompaj Sulamasının enerji ihtiyacının GES ile üretilen enerjiden karşılanmasına bağlı olarak elektrik maliyetinin birlik giderleri içerinde yer almaması, su kullanım hizmet bedellerinin yüzde 50 civarında daha düşük uygulanmasında etkili olmuştur” dedi.

ENERJİDE DIŞA BAĞIMLI OLUŞUMUZ POMPAJ SULAMALARININ İŞLETİLMESİNİ RİSKE EDİYOR.

“Ülkemizde özellikle Terfili Sulamaların yüksek enerji girdi maliyetleri nedeniyle sulama oranı düşük olmaktadır. Bu nedenle bu sulamaların  enerji taleplerinin öncelikle Yenilenebilir Enerji Kaynaklarıyla Desteklenmesi büyük önem taşımaktadır” diyen YILDIZ, “Türkiye’de bugüne dek 566.726 ha’lık terfili sulama sahası işletmeye açılmıştır. Bunun  542.142 ha’lık kısmı için 630,18 MW kurulu gücünde yenilenebilir enerji tesisi (GES ve RES) kurularak (1.067.397.196 kWh/yıl enerji üretilerek) terfili sulamaların enerji giderlerinin karşılanabileceği hesaplanmıştır. Bu yatırımın, tarımsal gelir artışı ile 3,5 yılda kendisini amorti edeceği de belirlenmiş” olduğunu ifade etti.

Sonuç Yerine

Su Politikaları Derneği Başkanı ve Su Politikaları Uzmanı Dursun YILDIZ,  sonuç olarak Türkiye’nin, toprak, su ve enerji kaynaklarını en verimli şekilde kullanmak için doğa tabanlı teknoloji destekli yenilikçi çözümleri üretmek zorunda olduğunu, bunun için de gerekli yasal ,yönetmeliksel ve kurumsal planlama çalışmalarını hızla tamamlaması gerektiğini vurguladı.

Dursun YILDIZ,  bu kapsamda uzun dönemdir kangren olan ve sulu tarım üretiminin en temel girdi maliyetlerinden birini oluşturan enerji giderleri için yenilenebilir kaynaklara dayalı sürdürülebilir çözümlere ihtiyaç olduğunu, bunun için de sulama kooperatiflerinin ve sulama birliklerinin üye oldukları devlet destekli “ BÖLGESEL YENİLENEBİLİR ENERJİ KOOPERATİFLERİ “nin çok etkili ve sürdürülebilir  bir çözüm olacağını kaydetti.

Su Politikaları Derneği Başkanı YILDIZ, konuşmasının sonunda ise “Bunun hızla yaşama geçirilebilmesi için, enerji  kooperatiflerinin  önündeki bazı  mevzuat zorlukları kaldırılmalı ve sulama kooperatifleri ile  sulama birliklerinin kurumsal yapıları yeniden ele alınarak güçlendirilmelidir” dedi.

[TÜHA Haber Ajansı, 18 Ekim 2022]