Avrupa’da Sağın Yükselişi: İngiltere’de Ateşlenen Göçmen Karşıtı Söylem

İngiltere’nin iç gündemi 31 Temmuz’da Southport’ta üç kızın hayatını kaybettiği ve diğerlerinin ağır yaralandığı korkunç bir saldırı ile sarsıldı. Olayın faili olay yerinde tutuklanırken aşırı sağ görüşe sahip topluluklar için bir fırsat doğurdu.

TÜHA / TÜRKUAZ İnternational News Agency

Büşra Erbil, TÜRKSAM Araştırmacı-Stajyer

Ankara merkezli bir düşünce kuruluşu olan Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Araştırmalar Merkezi’nden (TÜRKSAM) Araştırmacı Büşra ERBİL “Avrupa’da Sağın Yükselişi: İngiltere’de Ateşlenen Göçmen Karşıtı Söylem” başlıklı Haber-Analizde bulundu:

Southport’taki saldırının ardından sosyal medya kanalları üzerinden örgütlenen topluluklar Southport Wake Up adında bir Telegram grubu oluşturuldu ve gösteri çağrısında protestodan önce bir camiye saldırı düzenlenmesi önerisinde bulundular.

[protestodan önce bir camiye saldırı]

Sunderland’deki şiddet olayları sırasında bir polis karakolu ateşe verildi, bir Uber taksisi yakıldı ve dükkanlar yağmalandı. Olaylar sonucunda dört polis memuru hastaneye kaldırıldı ve 12 kişi gözaltına alındı. Bu şiddet dalgası ülke içi huzursuzluk olarak hızla yayıldı ve ülkede daha geniş çaplı protesto ve isyanlara sebep oldu.

Bu olaylar, mevcut statükoya ya da gelişmelere karşı konumlanan grupların protestolarında sosyal medyayı nasıl etkin kullandığını ve dezenformasyon yoluyla nasıl toplumsal huzursuzluk yaratmaya çalıştığını bir kez daha göstermiştir. Aynı zamanda Arap baharı olaylarını tetikleyen bir şekilde İngiltere’deki olaylarında sosyal medya üzerinden örgütlenilmesi internet iletişim kanallarının bir kez daha gücünü ispat etmiştir. Aşırı sağın bu tür saldırılar üzerinden nasıl mobilize olduğu ve sosyal medya platformlarının bu süreçte oynadığı rol, ciddi bir endişe kaynağı olarak gündemde yer almıştır.

Olaylar hızlı bir şekilde ilerlerken İngiltere’nin tanınmış aşırı sağ figürlerinden Daniel Thomas sosyal medyada kışkırtıcı bir video paylaşımı yaptı. Takipçilerine “hazırlık yapmaya” ve “ayağa kalkmaya” çağrısında bulundu fakat bu çağrılar daha sonra silindi. Londra’da Daniel Thomas’ın çağrısıyla düzenlenen bir protesto da göstericilerle polis arasında çatışmalar yaşandı ve çatışmalar sonucunda 100’den fazla kişi tutuklandı. Protestoya katılanlar arasında Birleşik Krallık Bağımsızlık Partisi’nin (UKIP) geçici lideri ve Turning Point Birleşik Krallık’ın genel müdürü Nicholas Tenconi’nin de gösterilere katıldığı görülmüştür. Bu durum, protestoların sadece yerel bir tepki değil, aynı zamanda siyasi figürlerin ve aşırı sağ hareketlerin de dahil olduğu daha geniş bir hareket olduğunu göstermiştir. Ayaklanmalar, genel olarak ülkeyi etki altına alarak toplumsal barışı tehdit eden bir unsur olarak teşkil edilmiştir.

Irkçı söylemler içeren protestolara karşı Sunderland’deki olaydan 3 gün sonra anti faşist protestoların da hareketlendiği görüldü ve ülkenin birçok yerinde göçmen karşı protestolara tepki gösterildi. Ancak 4 Ağustos Rotherham’daki anti-faşist karşı protesto, sayıca çok daha fazla olan öfkeli aşırı sağcı çete tarafından saldırıldı. Bu gruplar, anti-faşistlere ve polise mermiler fırlattı.

7 Ağustos Çarşamba günü, İngiltere genelinde binlerce anti-faşist, göçmen karşıtı protestolara karşı tepki gösterdi ve geniş çaplı bir katılım sağlandı. Bu süreçte polis, neredeyse 400 kişi tutuklandı ve Başbakan Keir Starmer, isyancıların “yasanın tüm gücünü hissedeceklerine” dair sert bir uyarıda bulundu. Olayların son günlerinde antifaşist grupların çoğunlukla sokaklara dökülmesi aşırı sağcı grupların toplumsal olarak destek bulmalarında zorlandıklarının bir göstergesidir. Bir yandan da aniden yaşanan ırkçı söylem Michael Richmond’un da analizlerinden bahsettiği üzere uzun dönem yaşanan salgından ötürü toplumda yaşanan tükenmişlik, siyasal durgunluğun bir sonucu olarak gözükmektedir. Bu olay hem toplumda dayanışmanın hem de aşırı sağcı hareketlerin kaynağı belli olmayan yalan haberler ile nasıl tetikleneceğini gözler önüne seriyor ve toplumsal huzursuzluğu tetikliyor.

[İçişleri Bakanı Yvette Cooper]

İçişleri Bakanı Yvette Cooper’ın yaptığı açıklamaya göre ayaklanmaların ve sosyal medyada yayılan yanlış bilgilerin büyük ölçüde çevrimiçi platformlar aracılığıyla planlandığını dile getirirken, Başbakan Keir Starmer ise; “Yağmacı çeteler” terimini kullanarak, saldıran aşırılık yanlılarına karşı sert önlemler alınacağını duyurdu.

Batı’da aşırı sağın yükselişe geçmesinin ilk somut göstergesi Avrupa Parlamentosu seçimleri sonuçlarıydı. Avrupa birliğine üye ülkelerden bazıları hükümet değişikliğine gitmeye yönelseler de iç hükümet seçimlerinde aşırı sağ partilerin oy oranları iktidar parti olmaya yetmemiştir. İngiltere’de üç küçük kızın öldürülmesine ilişkin suçlunun Müslüman olduğu doğrultusunda çıkan yalan haberler aşırı sağ grupların kendi çıkarları doğrultusunda destekçi toplama eğilimine girdiklerini gösterse de bu çabalar yerini bulmamış ve antifaşist grupların çoğunluğu ile huzursuzluk sona ermiştir. Son dönemlerde dünya genelinde göçmen nüfusunun artması ekonomik ve sosyolojik olarak toplumları oldukça hırpalamıştır. AP seçimlerinde aşırı sağ partilerin yükselmesinin nedenleri olarak başlıca bu sebepler yer almaktadır fakat İngiltere iç siyasetinde bir değerlendirme söz konusu olduğunda yanlış bir haberin halkı kolayca sokaklara dökebileceği gibi karşıt görüşlerin sessiz kalmaması ve göçmen karşıtı söylemleri reddetmesi günümüz dünyasında demokrasinin yaşadığının açık bir örneğidir.

***

KAYNAKÇA

Euro News, İngiltere’de aşırı sağcı protestolar: Göçmenlerin kaldığı otel ateşe verildi, Yayın Tarihi: 05.08.2024, https://tr.euronews.com/2024/08/05/ingilterede-asiri-sagci-protestolar-gocmenlerin-kaldigi-otel-atese-verildi, Erişim Tarihi: 15.08.2024.

BBC Türkçe, İngiltere’de aşırı sağcıların şiddet eylemlerine karşı binlerce kişi sokaklara çıktı, Yayın Tarihi: 06.08.2024, https://www.bbc.com/turkce/articles/clynn1e8493o, Erişim Tarihi: 15.08.2024.

VOV5World, Landesweite Proteste gegen Rassismus in Großbritannien, Yayın Tarihi: 11.08.2024. https://vovworld.vn/de-DE/nachrichten/landesweite-proteste-gegen-rassismus-in-gro%C3%9Fbritannien-1318374.vov , Erişim Tarihi: 15.08.2024.

Zeit Online, Tausende demonstrieren in Großbritannien gegen Rassismus, Yayın Tarihi:10.08.2024, https://www.zeit.de/politik/ausland/2024-08/grossbritannien-rechtsextremismus-proteste-rassismus-belfast, Erişim Tarihi: 15.08.2024

James Poulter, Großbritanniens schlimmsten rassistischen Unruhen seit einem Jahrhundert,  Rosa Luxemburg, Stiftung, Yayın Tarihi: 07.08.2024, https://www.rosalux.de/news/id/52406/grossbritanniens-schlimmste-rassistische-unruhen-seit-einem-jahrhundert, Erişim Tarihi: 15.08.2024

TV 5 Monde, “Désescalade” après les émeutes au Royaume-Uni, qui reste en état d’alerte, Yayın Tarihi: 12.08.2024, https://information.tv5monde.com/international/desescalade-apres-les-emeutes-au-royaume-uni-qui-reste-en-etat-dalerte-2735938, Erişim Tarihi: 15.08.2024

Jeanne Bulant, Birleşik Krallık’ta isyanlar: polis 1.000’den fazla kişinin tutuklandığını bildirdi,  BFMTV, Yayın Tarihi: 13.08.2024, https://www.bfmtv.com/international/europe/angleterre/emeutes-au-royaume-uni-la-police-fait-etat-de-plus-de-1-000-arrestations_AD-202408130572.html, Erişim Tarihi: 15.08.2024

Zuhal Demirci, İngiltere’de Müslümanları Hedef Alan Dezenformasyon, Aşırı Sağcıların Sokak Şiddetini Tetikledi, Anadolu Ajansı, Yayın Tarihi: 06.08.2024, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ingilterede-muslumanlari-hedef-alan-dezenformasyon-asiri-sagcilarin-sokak-siddetini-tetikledi/3295779, Erişim Tarihi: 15.08.2024