Hollanda’da Türk işyerlerine kapılarını kapatan bankacılığın işleyişi

* Hollanda’nın duayen Türk Gazetecisi İlhan Karaçay, dünkü “Hollanda Bankaları Türk işyerlerine kapılarını kapattı” başlıklı haberinde, 1997 yılından bu yana ilk defa Hollanda Bankalarının Türklerin taleplerini ret ettiğini dile getirmişti.

* Gazeteci İlhan KARAÇAY, bugün de yazısında Hollanda’ bankacılığın işleyişi hakkında bilgilendirecek.

TÜHA / TÜRKUAZ Europe İnternational News Agency

       İlhan KARAÇAY araştırdı ve yazdı:

Bir kişinin çek hesabının olması o kadar normal ki, bunun verilmiş bir hak olduğunu biliyorsunuzdur. Çok sayıda insan bunu edinmek için mücadele ediyor.

İyi düzenlenmiş süper bir Hollanda’da bu işler nasıl yürüyor?
Milletvekili ve yazar Inge van Dijk, kendisine ait yeni ödeme blogunda bunları açıklarken, Türklere ayrımcılık yapıldığını da belirtiyor.

Kendi hesabınızı açmak kadar basit bir hak maalesef zorlanıyor. Bu hak, on yıllar boyunca, vatandaşlar ve işletmeler için kabul edildi ve basitti. Herkes bir banka hesabına sahip olmanın gerekli olduğunu anlıyor. Faturalarınızı ödemek, sosyal haklarınızı almak, çalışanlara maaş ödemek vs. için. Kısacası, ekonomiye ve topluma katılmak için. Hükümet de bunu böyle görüyor: Bir birey olarak, bir banka hesabına sahip olmak yasal hakkınız. Bu arada bir girişimcinin böyle bir hesabı yoktur ve hiçbir zaman da gerekli olmamıştır.

BİRAZ GEÇMİŞE DÖNELİM

Yaklaşık 50 yıl önce cari hesap moda oldu. O zamana kadar her şeyi nakit olarak ödüyor ve maaşlarımızı haftalık olarak maaş paketimizde nakit olarak alıyorduk.

1970’lerde Postcheque & Girodienst; o zamanlar çok ilerici olan ve iki ana sütuna dayanan otomatik bir ödeme sistemi getirdi: 1) herkesin, ama o zamanlar gerçekten herkesin bir hesabı vardı ve 2) bir delikli kart kullanarak birbirinize para transfer ediyordunuz. Buna ‘giroing’ deniyordu (‘giro’, ‘tur veya tur’ anlamına gelir – bisiklet hayranları iyi bilir).

Böylece giro hesabı ortaya çıktı. Her devlet memuru otomatik olarak bir giro hesabına sahip oldu, çünkü artık maaşını buradan alıyordu. Bunu kısa süre sonra ticari bankaların muadili olan banka hesabı izledi.

Geçmiş yıllarda, ister genç bir yetişkin, ister yeni bir vatandaş, ister bir şirket veya vakıf olun, doğru temel bilgileri sağlayabildiğiniz sürece bir hesap açmak kolaydı. On yıl önce, küçük işletmeler için bile hesap açmak o kadar hızlı ve basitti ki, banka şubesinden 15 dakika içinde cebinizde eksiksiz bir ödeme paketi, çalışan bir banka kartı ve PIN ile ayrılabiliyordunuz. Aktif bir çek hesabı, her banka için müşteri ilişkisinin başlangıcıydı ve hala da öyledir. Bu nedenle açılış hızı katma değer sağlar.

HERKES BANKA İŞLEMİ YAPAMIYOR

Artık kesinlikle bu kadar basit değil. DNB tarafından yapılan son araştırma, her altı Hollandalıdan birinin bağımsız olarak bankacılık yapmakta zorlandığını gösteriyor: 2,6 milyon kişi. Ödeme yapmak genellikle hâlâ idare edilebilir, ancak örneğin bir hesap açmak, banka kartını etkinleştirmek veya bakiyeyi kontrol etmek, insanların yardıma ihtiyaç duyduğu şeylerdir. Uzun zamandır dijital ortama ayak uydurmakta güçlük çekenlerin, çoğunlukla yaşlılar olduğu düşünülüyordu. Ancak, çalışma bunun çok daha büyük ve son derece çeşitli bir grup insanı ilgilendirdiğini gösteriyor. Engelli insanlar, düşük okuryazarlık seviyesine sahip insanlar, dijitalleşmede zorluk çeken insanlar, göçmen kökenli vatandaşlar ve evet, yaşlılar da…

AYRIMCILIK

Ve bunun üzerine bir başka sorun daha geliyor. Nisan ayı başında Ayrımcılık ve Irkçılığa Karşı Ulusal Koordinatörlük, Müslüman vatandaşların, bankalar ve finans kuruluşları tarafından, örneğin bir hesap açtırırken ‘yanlış’ bir soyadı nedeniyle yapısal olarak ayrımcılığa uğradığını bildirdi. Ya da farklı ödeme şekilleri yanlış yorumlandığı için. Örneğin Ramazan ayında hayır kurumlarına bol bol bağışta bulunmak iyi bir uygulamadır.

Bu durum, bir yıl önce Ukraynalı mültecilerin basitleştirilmiş bir başvuru prosedürü ile banka hesabı almalarına yardımcı olunduğundaki hız ve kararlılıkla keskin bir tezat oluşturuyor.

Belirli insan grupları gibi vakıflar, dernekler ve bazı şirketlerin de hesap açmanın, hatta hesap tutmanın ya da nakit para yatırmanın ne kadar zor olduğunu deneyimlediği ‘normal dünyada’ durum ne kadar farklı. Genellikle kara para aklamayı önleme politikaları kapsamındaki ekstra kontrollerin bir sonucu olarak veya bir hesap açmak için gereken bilgi eksikliği nedeniyle. Bankanın bu bilgilere neden ihtiyaç duyduğu her zaman açık değildir ve insanlar her şeyin uzun sürdüğünü de deneyimlemektedir. Bu memnuniyetsizlik ödeme hizmetlerinin erişilebilirliğine ilişkin rakamlara da yansımıştır. Erişilebilirlikle ilgili rapor rakamları düpedüz endişe verici ve girişimcilere de bir ödeme hesabı için yasal hak verilmemesi gerekip gerekmediği sorusu giderek daha sık soruluyor.

OTOMASYON VE STANDARDİZASYONUN SINIRLARI

Tüm bu farklı hedef grupları anlamak ve onlara iyi hizmet vermek, artık hizmet sağlayıcılar arasında maliyet verimliliğine veya getiri iyileştirmesine odaklanmakla pek uyuşmuyor gibi görünüyor. Görünüşe bakılırsa, ödeme yaparken yıllardır süregelen otomasyon ve standardizasyonun sınırlarıyla karşılaşıyoruz. Hassas konumdaki insanlar ve işletmeler, özel durumlarının daha iyi anlaşılmasını ve daha kişiselleştirilmiş hizmet talep ediyor. DNB’nin son anketi, toplumumuzdaki büyük çeşitliliğin bir veri olduğunu ve buna çok daha fazla özen göstermemiz gerektiğini açıkça ortaya koyuyor. Tasarım yoluyla kapsayıcılığa dayalı hizmet sunumu, yani ürün tasarımı aşamasından itibaren erişim ve kapsayıcılığı sağlamayı düşünmek, yerel, kişisel banka şubesinin eksikliğini telafi etmek için gerekli olacaktır. Erişilemezliği ya da bu hissi tersine çevirmenin tek yolu budur.

DAHA FAZLA BİLGİ PAYLAŞIMI

Bu da karşılıklı anlayışla başlar. Örneğin, bankaların belirli bir sektörde neyin normal olduğu konusunda daha iyi bilgi sahibi olması, böylece ‘sapkın ödeme davranışının’ veya bir hesap başvurusunun (‘yanlış’ bir soyadıyla) çok hızlı bir şekilde ret kutusuna düşmemesi. Ancak top sadece bankaların sahasında değil. Çıkar grupları da kendi sektörleri veya hedef grupları hakkında daha fazla bilgi paylaşabilir, böylece bankalar başvuruları değerlendirirken bunu dikkate alabilir. Ve biz de başkalarından öğrenebiliriz. Şube kuruluşları Bovag ve Hayır Kurumları web sayfalarındaki özel şube bilgileriyle iyi bir örnek teşkil etmektedir. Ve tabii ki tüm taraflar, bu arada mali suçlara daha fazla kapı aralamamak için gereken özeni göstermelidir. Böylece hep birlikte her zamanki gibi kapsayıcı ve basit bir ödeme sisteminin temellerini atıyoruz. Tabiri caizse Giro 3.0, çünkü delikli kart da çoktan değiştirildi.

TAŞRADA

İyi haber şu: Hollanda ödeme sisteminde yer alan tüm tarafların ulusal ortaklığı olan, Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer’de bu konudaki çalışmalar tüm hızıyla devam ediyor. Taşra modeli iş başında. Tüm katılımcılar, özellikle de bankalar (NVB ve Betaalvereniging tarafından temsil edilen), herkes için erişilebilirliği hızlı ve önemli ölçüde iyileştirmeye kararlıdır: daha fazla hizmet noktası, daha kolay telefon desteği ve bilgiye daha iyi erişim, böylece mevcut girişimlerin de daha iyi bulunması. İş dünyası için de Kifid’e benzer bir ofis kurulursa, tam bir daire çizmiş ve işletmelerin şikayetleriyle oradan oraya gönderilmesini engellemiş olacağız.

Kendi cari hesabınıza sahip olmak, bağımsız olarak ödeme yapabilmek: Hollanda’da kökeni giro sistemine dayanan bu onlarca yıllık geleneği onurlandırmalıyız. Elbette, ödemeleri herkes için mümkün kılmak ve mümkün tutmak da bizim sosyal görevimizdir. Hollanda’da da bu geleneğe sahipsek ve bu eldiven iyi bir şekilde tutulursa, o zaman bu derecelendirme hızla iyileşecektir ve bence şirketler için yasal bir banka hesabı hakkı hala gereksizdir. (devam edecek-TÜRKİYE’YE GİZLİ BOYKOT)