İngiltere’nin YPG’ye desteği, ABD’nin Suriye ve YPG’ye ilişkin niyetleri

Suriye’de terör örgütü PKK’nın Suriye kolu YPG’ye dış destek konusunda Amerika Birleşik Devletleri (ABD) öne çıkmaktadır. Ancak Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın yakın zaman önce yaptığı “YPG konusunda problemli olduğumuz 2,5 aktif üye var.

TÜHA / TÜRKUAZ İnternational News Agency

Levant Çalışmaları Koordinatörü ve Ortadoğu Araştırmalar Merkezi (ORSAM) Ortadoğu Araştırmaları Uzmanı Oytun Orhan, kaleme aldığı “İngiltere’nin YPG’ye desteği, ABD’nin Suriye ve YPG’ye ilişkin niyetleri” başlıklı görüş yazısında, Suriye’de terör örgütü PKK’nın Suriye kolu YPG’ye dış destek konusunda Amerika Birleşik Devletleri (ABD) öne çıktığını, ancak Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın yakın zaman önce yaptığı “YPG konusunda problemli olduğumuz 2,5 aktif üye var. ABD, İngiltere ve biraz da Fransa” açıklaması ile YPG’ye dış desteğin diğer boyutlarının gündeme gelmiş olduğunu hatırlattı.

“Esasen Avrupa ülkelerinin Suriye’de YPG bölgelerine dönük programları ve destekleri söz konusu” olduğunu dile getiren Orkan, “Ancak bu destek daha çok YPG eliyle kurulan sivil ve idari yapılara verilen finansal ve teknik destek, kapasite gelişim projeleri, yeniden inşa programları veya “insani yardım” şeklinde gerçekleşmektedir. ABD, İngiltere ve Fransa’yı ön plana çıkaran ise desteğin sivil yardımlar dışında askerî boyutu da içermesidir. Askerî destek boyutunda ise “DEAŞ ile Mücadele Koalisyonu çerçevesinde YPG’ye verilen hava desteği, istihbarat paylaşımı, silah temini, askerî eğitim ve operasyonel destekler” öne çıkmaktadır. İngiltere, Batı tarafından kullanılan adıyla “SDG’ye hava desteği verdiğini ancak örgüte bunun dışında askerî destek sağlamadığını” belirtmektedir” dedi.

DEAŞ ile Mücadele Adı Altında Terör Finansmanı

“İngiltere’nin YPG’ye desteğini ABD’nin Suriye ve YPG’ye ilişkin niyetleri ile paralel şekilde değerlendirmek gerekmektedir” diyen Oytun Orhan, şunları söyledi:

“Bu çerçevede İngiltere’nin YPG ile ilk teması, DEAŞ ile Mücadele Koalisyonu kapsamında gelişti. İngiltere’nin DEAŞ ile Mücadele Koalisyonuna katılımı kendi güvenlik tehdidi algılamaları ve ABD’nin benzer misyonlarına destek verme çerçevesinde gerçekleşti. İngiltere bu kapsamda ilk aşamada YPG’ye hava desteği sağladı. İngiliz Hava Kuvvetleri’nin desteğinin yanı sıra İngiliz Özel Kuvvetleri’nin Suriye’deki varlığı bizzat İngiliz yayın organları tarafından belgelendi. İngiltere’de 5 özel kuvvetler askeri 2024 yılı başında Suriye’de savaş suçu işlediği iddiasıyla gözaltına alındı. Dolayısıyla İngiliz Özel Kuvvetleri’nin de karada YPG’ye hem kritik operasyonlarda istihbarat sağladığı hem de operasyonel destek verdiği söylenebilir. YPG’nin zaman içinde geniş alanları kontrol etmesiyle Suriye’nin kuzeydoğusunda yeni bir gerçeklik oluştu. Bu aşamadan sonra, aynen ABD gibi, İngiltere’nin Suriye politikasının önceliklerinden biri, oluşan bu yeni yapıya siyasi statü sağlamak oldu. İngiltere bu noktadan itibaren YPG kontrolündeki bölgelerde oluşturulan sivil ve idari yapılara “yeniden inşa, istikrarı sağlama ve insani yardım” adı altında teknik ve finansal destek vermeye başladı”.

Örtülü Faaliyetler
İngiltere’nin YPG’ye askerî desteğinin örtülü bir boyutunun da söz konusu olduğunu söyleyen (ORSAM) Ortadoğu Araştırmaları Uzmanı Oytun Orhan, “Bu noktada iki unsur öne çıkmaktadır. Birincisi YPG saflarında savaşan yabancı teröristlerdir. Bu konuda yapılan çalışmalara bakıldığında; YPG saflarında savaşan yabancı teröristler arasında ABD, İngiltere ve Almanya vatandaşlarının açık ara öne çıktığı görülmektedir. Bu tespit YPG’nin hangi ülkelerden destek alabildiğini anlamak açısından önem taşımaktadır. Bununla birlikte İngiltere mahkemeleri Suriye’de YPG saflarında çatışmalara katılan İngiliz vatandaşlarının terör faaliyeti içinde olmadığına karar verdi. Aynı kararlarda YPG’nin İngiliz vatandaşlarına eğitim verdiği kabul edilmektedir ancak bu eğitimin terör amaçlı olarak değil DEAŞ ile mücadele için verildiği kayda geçmektedir. Diğer bir örtülü destek ise Suriye sahasında faaliyet gösteren İngiliz özel askerî şirketleridir. Yine yapılan çalışmalarda, YPG saflarında savaşan İngiliz vatandaşlarının ve İngiliz özel askerî şirket savaşçılarının tamamına yakınının eski askerlerden oluştuğu ortaya konulmuştur. YPG bu desteği kendi militanlarına eğitim vermek ve operasyonel katkı almak amacıyla kullanmaktadır” dedi.

Siyasi Destek
Oytun Orhan, İngiltere’nin YPG’ye desteğinin son boyutunun ise siyasi olduğunun altını çizerek, İngiltere’nin PYD/YPG tarafından kurulan sivil yapılarının ya da YPG tarafından tek taraflı olarak ilan edilen sözde federal yapıyı resmen tanımamakla birlikte “YPG’nin kurduğu yönetim yapılarının kendi değerleriyle uyumlu olduğunu” belirttiğini açıkladı.

Orhan, İngiltere’nin bunun yanı sıra “Suriye siyasi çözüm çabalarında tüm Suriyeliler yer almalıdır” söylemi üzerinden PYD/YPG tarafından temsil edildiğini iddia ettiğini “Suriyeli Kürtlerin” siyasi çözüme dâhil edilmelerini desteklediğine vurgu yaptı.

İngiltere’nin aynı duruşun bir uzantısı olarak ABD örneğinde olduğu üzere, PYD ile Suriyeli Kürt partiler arasında uzlaşı sağlanması için arabuluculuk da yaptığını ifade eden (ORSAM) Ortadoğu Araştırmaları Uzmanı Orhan, “Bu sayede “Suriyeli Kürtler” arası birliğin sağlanarak PYD/YPG’nin ana omurgasını oluşturacağı ve Türkiye’nin itirazlarını bertaraf edebilecek “meşru bir siyasi aktör” yaratılmaya çalışıldığı görülmektedir” dedi.

“Bütün bunlara rağmen İngiltere’nin YPG’ye destek konusunda ABD’den ayrıştığı bazı noktalar söz konusu” olduğunu kaydeden Oytun Orhan, şöyle devam etti:

“İngiltere’nin politikasındaki temel farklılık YPG’nin PKK terör örgütü ile bağına ilişkin kabuldür. Bu kapsamda İngiltere’nin önceki ve mevcut Ankara Büyükelçilerinin “PYD/YPG’nin PKK ile bağlantısını bildikleri ve terör örgütüyle mücadelede Türkiye’nin yanında oldukları” yönündeki açıklamaları örnek olarak verilebilir. İngiltere Dışişleri Bakanlığının, “YPG’nin kontrol ettiği bölgelerde hiçbir siyasi muhalif harekete izin vermediğini” kayda geçiren raporları da bulunmaktadır. İngiltere YPG/PYD ile ilişki içinde olduğunu da kabul etmektedir ancak bu görüşmelerde YPG’ye PKK ile ilişkisini sınırlandırması yönünde baskı yaptığını belirtmektedir. İngiltere PKK’yı terör örgütü olarak tanımasına, hatta YPG ile PKK arasındaki ilişkiyi itiraf etmesine rağmen YPG’yi terör örgütü olarak kabul etmemektedir”.

İngiltere’nin ABD’ye kıyasla daha dengeli bir söylem benimsemesinin iki temel nedeninin bulunduğunu ifade eden (ORSAM) Ortadoğu Araştırmaları Uzmanı Orhan, “Birincisi İngiltere, kıta Avrupası’ndan farklı olarak Türkiye ile ilişkilere stratejik önem atfetmektedir ve YPG ile ilişkisini en azından söylemsel düzeyde daha dengeli götürmeye çalışmaktadır. İngiltere ayrıca ABD’nin YPG’ye verdiği desteği sonuna kadar sürdürme konusunda kararlılığına da şüpheyle yaklaşmaktadır. İngiltere dâhil olmak üzere hiçbir Avrupa ülkesi ABD olmadan Suriye’de hedeflerini gerçekleştirebilecek bir konumda değildir. ABD’nin Suriye’den çekilmeyi gündeme getirdiği bir ortamda İngiltere dâhil hiçbir Batı ülkesinin Suriye’de kalmasının mümkün olmayacağı söylenebilir. Dolayısıyla İngiltere, Suriye’de ABD kalıcılığı konusunda ciddi şüphelerin olduğu bir ortamda Türkiye ile de karşı karşıya kalacak şekilde boşa düşmek istememektedir” dedi.

***

Yazar hakkında

Lisans eğitimini Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Uluslararası İlişkiler bölümünde tamamlayan Orhan, yüksek lisans eğitimini Hacettepe Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünde “Kimliğin Suriye’nin Bölgesel Politikalarına Etkisi (1946-2000)” başlıklı tezi vererek tamamlamıştır. Orhan, halen Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler bölümünde doktora eğitimine devam etmektedir.

1999 yılında Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi (ASAM) Ortadoğu Araştırmaları Masası’nda araştırmacı olarak çalışmaya başlayan Oytun Orhan, 2009 yılına kadar bu görevini sürdürmüştür. Orhan, 2009-2018 yılları arasında Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM)’nde araştırmacı ve 2018 yılından sonra da Levant Çalışmaları Koordinatörü olarak görevine devam etmektedir. Temel olarak Suriye ve Lübnan konularında çalışan Orhan’ın İsrail-Filistin, Irak, Ortadoğu ve Türkiye’nin Ortadoğu politikası konularında da çalışmaları yer almaktadır. Orhan, Suriye iç savaşının komşu ülkelere etkisi, Suriyeli mültecilerin komşu ülkelere etkisi ve Suriye iç savaşının Suriyeli azınlık gruplar üzerine etkisi gibi birçok proje yürütmüştür. Orhan’ın başta Suriye, Irak, Lübnan ve Ürdün olmak üzere Ortadoğu bölgesinde geniş bir saha tecrübesi vardır. Orhan çeşitli dergi ve haber sitelerine düzenli yazar olarak katkı vermektedir. Orhan, Türkiye’de tüm ulusal ve uluslararası alanda birçok televizyon kanalında yorumcu olarak yer almış, birçok ulusal ve uluslararası yazılı medya organında röportajları yayımlanmış, görüşlerine yer verilmiştir.