Koronavirüs küresel güvenlik anlayışını değiştirecek mi?

TÜHA HABER / Dünya genelinde etkisini artıran salgının küresel güvenlik tedbirlerine etkisi merak ediliyor. ‘Terörle mücadele yerine salgınla mücadele mi öne çıkacak?’ sorusunu yanıtlayan uzmanlar, TSK’nın bu konudaki imkan ve kabiliyetlerini değerlendirdi.

TRT Haber :Sertaç Aksan

Koronavirüs geçen yıl aralık ayında Çin’de ilk kez tespit edildiğinde kimse virüsün kısa zamanda bu denli hızla yayılabileceğini tahmin etmedi.

Virüsün Avrupa kıyılarına ulaştığı, İtalya’nın sağlık sisteminin alarm zillerinin ilk çaldığı dönemlerde dahi İngiltere ‘Biz yayılmayı önlemek için ciddi tedbirler almayacağız’ görüşünü savunuyordu. İngiltere bugün gelinen noktada sokağa çıkmanın sınırlanması dahil çok sayıda önlemi hayata geçirdi.

Koronavirüs ile ilgili ilk açıklamalarında işçilere ‘ABD’nin harika fabrikalarını geri dönün’ diyen ABD Başkanı Donald Trump ise bugün salgını 100-200 bin ölüm ile sınırlanmasının kendileri açısından başarı olarak sayılacağını açıkladı.

Orduların öncelikleri değişecek mi?

Salgının boyut değiştirdiği ve hem ABD hem de Avrupa’da sağlık, ekonomi ve sosyal hayatta bıraktığı tahribatın ardından kimi stratejistler ‘Küresel güvenlik paradigmaları değişecek ve orduların önceliği terörle değil, salgınla mücadele olacak’ görüşünü dillendirmeye başladı. Peki bu yaklaşımın Türkiye’de, daha da özelinde Türk Silahlı Kuvvetlerinde kabul görmesi ne denli mümkün?

Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz ile Terör ve Güvenlik Uzmanı Emekli İstihbarat Albayı Coşkun Başbuğ hem bu soruya hem de küresel güvenlik yaklaşımlarına ilişkin görüşlerini paylaştı.

[Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz. Foto: AA]

Yeni bir süreç başlayacak

İnsanlığın uzun yıllar da sürse savaş ve salgın gibi olayların etkilerini büyük bedeller ödeyerek de olsa atlattığına işaret eden Gürdeniz, koronavirüs için de aynısının geçerli olacağını söyledi.

Cem Gürdeniz, devletlerin bu aşamada sadece salgın krizini yönetmeye değil aynı zamanda salgın sonrası dönemin jeopolitik, ekonomik, teknolojik, sosyolojik, kültürel ve demografik yeni şekillendirmeye de hazırlık yaptıklarını vurguladı.

FED dolar basarken ABD ordusu İran’a baskıya devam ediyor

“Koronavirüs salgını, küresel jeopolitik paradigmayı veya paradigma değişikliğini etkileyecek güçte değil” görüşünü savunan Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz, “Salgınlar her zaman olmuştur. İspanyol gribi de Birinci Dünya Savaşı’nın son senesinde çıkmıştı, ancak jeopolitik konjonktürü etkilemedi” hatırlatmasında bulundu.

Önümüzdeki dönemde küresel ekonomik paradigmaların değişebileceği ve bu süreçte orduların iç cephelerde daha çok kullanılabileceğine dikkat çeken Gürdeniz, şöyle devam etti:

“Salgın tartışmasız, küresel ekonomik paradigmaları kökten değiştirecek. Bu süreçte yaşanacak resesyon veya ekonomik krizlerde oluşacak sivil istikrarsızlıklar ile mücadele iç cephe güvenlik paradigmaları içinde önemli yer tutacaktır. Bu nedenle askeri gücün iç cephede istikrar için kullanılması bazı ülkelerde gündeme gelebilir.

‘Peki, ülkelerin öncelikleri tamamen değişti mi?’ sorusunun yanıtı için son günlerdeki kimi gelişmeleri bakmakta fayda var.

Örneğin salgının gündeme oturduğu; devletin çöken hizmet sektörü nedeniyle piyasaya 2 trilyon dolar sürmeye giriştiği; Başkanın, Milli Muhafızları görevlendirme yetkisini kullandığı, 1929 krizinden daha büyük bir krizle karşılaşıldığı bir ortamda ABD yönetimi Arap Denizi’nde bulunan iki uçak gemisi grubu ile İran’a baskı yapmaya devam ediyor.

Avrupa’nın güvenliği için var edilmiş NATO, Avrupa’nın her yönü ile iflas ettiği bugünkü konjonktürün her türlü olumsuzluk ve salgının büyüme riskine; pek çok Avrupa ülkesinde sokağa çıkma yasağı ilan edilmiş olmasına rağmen Defender EUROPE 20 Tatbikatı’ndan vazgeçmiyor. Demek ki, jeopolitik öncelikler rota değiştirmiyor. Özetle salgınla mücadele jeopolitik mücadelenin önüne geçmez.”

[Salgının önünü alamayan ABD’de donanmaya ait hastane gemisi New York’a geldi. Foto: AP]

Hastanelerde yer kalmazsa donanma devreye girebilir

ABD ve kimi Avrupa ülkelerinde orduların salgınla mücadelede önemli görevler üstlendiğini anlatan Gürdeniz, “Silahlı Kuvvetlerimizin salgınla mücadelede en önemli görevi, salgından asgari şekilde etkilenerek harbe hazırlık ve caydırıcı gücünü muhafaza etmesidir. Diğer yandan Kara Kuvvetlerimizin Sağlık Bakanlığına devredilen askeri hastanelerdeki personel ve Kızılay ile birlikte sahra hastaneleri kurabileceğini değerlendiriyorum. Deniz Kuvvetlerimizin hastane gemisi yok. Bu kriz ne denli büyük ihtiyaç olduğunu ortaya çıkardı. Diğer yandan donanmanın iki tank çıkarma gemisi ile bir personel nakliye gemisinin, sivil hastanelerimiz kapasitesini aştığında, sadece koronavirüs dışındaki bulaşıcı hastalık durumu olmayan yatar hastalara hizmet vermesi sağlanabilir” görüşünü paylaştı.

[Terör ve Güvenlik Uzmanı Emekli İstihbarat Albayı Coşkun Başbuğ. Foto: AA]

Salgınla mücadele, terörle mücadelenin önüne geçemez

Terör ve Güvenlik Uzmanı Emekli İstihbarat Albayı Coşkun Başbuğ ise mevcut durumda salgınla mücadelenin daha önde görünmesine rağmen bu durumun ‘dükkanı kapatıyoruz, sadece salgınla ilgileneceğiz’ demek anlamına gelmeyeceğini vurguladı.

Türkiye’nin hem içeride hem de sınırları dışında çok önemli operasyonlara, harekatlara imza attığını hatırlatan Başbuğ, “Buradaki tedbirlerden en ufak bir gevşeme olmayacaktır. TSK, hem terörle mücadeleyi hem de salgınla mücadeleyi eş zamanlı olarak yürütebilecek kabiliyette” şeklinde konuştu.

Küresel açıdan bakıldığında her ne kadar salgının dünyanın 1 numaralı gündemi olsa da ABD’nin Irak’taki Ambar ve Erbil bölgelerine Patriot bataryaları yerleştirmeye devam ettiğini kaydeden Coşkun Başbuğ, şunları söyledi:

“Koronavirüs salgını her şeyin önüne geçecek ve küresel anlamda güvenlik paradigmalarını değiştirecek tezlerine katılmıyorum. Terör devletleri bu süreçte geri adım atmadı, mola vermedi. Kaldıkları yerden devam ediyorlar.

Salgın nedeniyle ulus devletlerin sınıfta kaldığı, merkezi yönetimin olması gerektiği yönünde yayınlar mantar gibi çoğaldı. Bunları tehlikeli buluyorum. Burada üzerinde düşünülmesi gereken konu; ülkeler ‘güvenlik devleti’ mi olacak yoksa ‘güvenli devlet’ olmayı mı seçecek? Kimse güvenlik devleti olmayı istemez. Ben, salgının biyolojik bir silah olarak ortaya çıkarıldığı ve yayıldığına inanan taraftayım. Bu bir biyolojik terör ve hedefinde ulus devletler var. Buna rağmen ben ulus devletlerin halihazırda devam eden yaklaşımlarında bir değişiklik olmayacağı kanaatindeyim.”

[TÜHA Haber Ajansı, 04 Nisan 2020]