Kürtaj: ABD, Roe v. Wade davasının tersine dönmesinin üzerinden bir yıl geçti

1973’te dönüm noktası niteliğindeki Roe – Wade kararı, ABD’deki hamile insanlara hamileliğin 24. haftasına kadar kürtaj yaptırıp yaptırmamaya kendileri karar verme hakkı verdi.

Ancak Haziran 2022’de, Donald Trump’ın başkanlığından bu yana   yedek kulübesinde muhafazakar bir çoğunluğa sahip olan Yüksek Mahkeme kararı bozdu . Ülkedeki en yüksek mahkeme, bu konudaki yetkiyi 50 federal eyalete geri verdi – ilke olarak kürtaj hakkından yana olanlar için bir şok . Ve anketlere göre, bu insanlar Amerikalıların değişmez bir çoğunluğunu oluşturuyor.

Bu tersine çevirmeden önce bile, ABD devletlerinin Roe v. Wade’i liberal veya muhafazakar hükümetlere sahip olup olmamalarına göre yorumladıkları şekliyle onlarca yıllık bir “kültür savaşı” olduğu doğrudur ve bu da farklı kürtaj kurallarının bir yama yapısına yol açmıştır. Ancak hamileliği sonlandırma temel hakkının kaldırılması, daha da yüksek derecede kutuplaşmaya neden oldu ve kürtaja daha katı kısıtlamalar veya mutlak yasaklar getirilmesini mümkün kıldı.

[Yargıtay’ın kararı ABD’de büyük protestoları tetikledi. Resim: Sue Dorfman /ZUMAPRESS/resim ittifakı]

Ayrılan bir ülke

Boston Üniversitesi’nde sağlık hukuku profesörü ve aynı zamanda oradaki bir üreme adaleti programının eş-yöneticisi olan Nicole Huberfeld, “[t]fark, devletlerin her zaman yaşayabilirlik çizgisine, bir fetüs potansiyel olarak rahmin dışında, hamile bir kişinin rahminin dışında yaşayabilir. […] Ve eğer eyalet yasası hamileliğin yaklaşık 24 haftasından önce kürtajı yasakladıysa, o zaman federal mahkeme şöyle derdi: ‘Pekala, bu yaşayabilirlik öncesi bir yasa. Onu iptal edeceğiz’ ve bu yasanın hiçbir etkisi olmayacak.”

Kürtaj yapan doktorların yasal güvenliği de dahil olmak üzere bu “korkuluk” un gerçekten önemli olduğunu söyledi. Ancak, ekledi: “Artık o korkuluk yok.”

Kürtaj konusunda pek çok araştırma yapan ABD Guttmacher Enstitüsü, eyaletlerde kürtaja ilişkin kuralların ne kadar kısıtlayıcı veya liberal olduğunu yedi dereceli olarak gösteren bir harita hazırladı. Toplam 50 kişiden 13’ü koyu kırmızıdır ve bu nedenle oldukça kısıtlayıcıdır. Bu eyaletlerde kürtaj aşağı yukarı yasak.

Teksas, Tennessee ve Mississippi gibi muhafazakar, son derece dindar eyaletlerde, istenmeyen gebelikler yaşayanlar ve ilgili tıbbi hizmetleri sağlayan kişiler için zaten katı kurallar vardı. Onlar ve haritada koyu kırmızıyla işaretlenmiş diğer eyaletler, 2022’de federal düzeyde yeni bir karar çıkması durumunda otomatik olarak yürürlüğe girecek kürtajı yasaklayan yasalar olan “tetikleyici yasalar” hazırlamışlardı.

Kürtaj isteyenler için uzun yolculuklar

Kürtaj yaptırmanın önündeki ek engellerin ne kadar zor olabileceğini kişisel deneyimlerinden bilen bir kişi Sarah King’dir. 2006 yılında 17 yaşındayken Alabama’da kürtaj oldu.

“Görüştüğüm adam benden ayrıldı, onun bebeği olmadığını söyledi” dedi. “Çok zor bir karardı. Aslında bulunduğum küçük kasabada sıkışıp kalacaktım. Hemen [üniversitede okumaya] başlayamayacağım için burslarımdan vazgeçmek zorunda kalacaktım. .”

O zamanlar, prensip olarak Alabama’da kürtaj hala mümkündü. Ancak yine de kısıtlamalar vardı, örneğin insanların önce bilgi almak için bir kürtaj kliniğine gitmelerini ve ardından prosedürü gerçekleştirmek için 24 saat sonra geri gelmelerini zorunlu kılmak gibi – bu kadar az kürtaj kliniği olduğunda ve insanların seyahat etmesi gerektiğinde önemsiz bir şey değil. onlara ulaşmak için uzun mesafeler.

King, o sırada tüm eyalette üç klinik olduğunu söyledi, yani geceyi kürtaj yaptırdığı Montgomery’deki klinikte geçirdi.

[ABD’de kürtaj hakları konusunda büyük bölünmeler var Resim: Chris Kenning/USA TODAY Network/IMAGO]

Geniş kapsamlı sonuçlar

Huberfeld, bazı eyaletlerde kürtajın tamamen yasaklanmasının, ABD’nin bazı bölgelerinde yeterli tıbbi bakım eksikliğinden kaynaklanan sorunları daha da kötüleştirdiğini söyledi.

“Görmeye başladığımız şey, doktorların aslında kürtaja karşı koruyucu devletlere geçtikleri” dedi. Huberfeld, “Amerika Birleşik Devletleri’nde genel olarak bakıma erişimin mevcut olduğu durumlarda bazı gerçek değişimler görmeye başlayabileceğimize” inanıyor.

Kürtaj hakkını savunanlar için bir teselli var: Demokratların yönettiği bazı devletler, bir tür karşı etki olarak ters yöndeki çabalarını artırdı. Örneğin, kürtaj yaptırıp yaptırmamaya karar verme konusunda bireysel özgürlüğü anayasalarına yerleştirdiler veya şimdi hamileliğin sonlandırılması için daha fazla mali yardım sağladılar. Örneğin California, Michigan, Minnesota, New York ve Oregon, kürtaj kliniklerine gelen insanlara yol masraflarını bile geri ödüyor.

Huberfeld, Roe v. Wade davasının tersine çevrilmesinin liberal ve muhafazakar devletler arasındaki çatışmayı şiddetlendirdiğini ve büyük bir istikrarsızlık ve kafa karışıklığına neden olduğunu söyledi.

“Eyaletler ve federal hükümet arasında Acil Tıbbi Tedavi ve İş Yasası gibi konularda da ihtilaf var. Bu, hastanelerin eyalet yasalarına bakılmaksızın acil bakım sağlamak zorunda kalmasını sağlıyor” dedi.

Fiziksel özerklik kaybı

Sarah King, Roe v. Wade davasının bozulmasının kendisini son derece kızdırdığını söyleyerek, kürtaj hakları gösterilerine protestocu ve konuşmacı olarak katıldığını da sözlerine ekledi.

“Gerçekten korkutucu çünkü bir kadın gibi hissediyorum, kendi bedenim üzerinde bile kontrolüm yok […] Dininizin veya maneviyatınızın size yaşam boyunca rehberlik etmesi sorun değil. Ama başkalarına ne yapıldığını dikte etmemeli insanlar” dedi.

Geçen yaz alınan karar uluslararası alanda da büyük ilgi gördü ve birçok ülke ve hükümetten eleştiri aldı. Ancak Polonya gibi bazı ülkeler, onu kendi kısıtlayıcı kürtaj kurallarını onaylıyor olarak gördü .

STK Üreme Hakları Merkezi’nde Latin Amerika ve Karayipler’den sorumlu kıdemli hukuk danışmanı Cristina Rosero, ABD’deki olayları yakından takip ediyor.

“ABD’de olanlar her zaman küresel bir referanstır, ancak bu olaydan bir yıl sonra, Latin Amerika’da kürtaja erişim için elde ettiğimiz tarihi yasal garantilerin hala yerinde olduğunu söyleyebiliriz” dedi. “Küresel Güney’de elde edilen ilerlemelerin, Kuzey’de olup bitenler nedeniyle savunmasız olduğunu sömürgeci bir vizyonla düşünmemize yol açmamalı.”

Ancak, “ABD’de olanlar bize kazandığımız hakları basitçe kabul edemeyeceğimizi söylüyor. Bu, bizi tarihsel yasal ve siyasi mücadeleleri sürdürmeye teşvik etmesi gereken bir uyarıdır” dedi.

ABD: Kürtaja giden uzun yol

Yüksek Mahkeme, kürtajla ilgili dönüm noktası niteliğindeki kararını Haziran 2022’de bozdu. O zamandan beri birçok kürtaj kliniği kapanmak zorunda kaldı. Güvenli kürtaj arayan birçok kadın artık yüzlerce kilometre yol kat etmek zorunda kalıyor.

[Resim:Evelyn Hockstein/REUTERS]

Zor gebelikler

[Image: Evelyn Hockstein/REUTERS]

Bu makale Almanca’dan uyarlanmıştır.

Düzeltme, 24 Haziran 2023: Bu makale , Cristina Rosero’nun adının yazılışını düzeltecek şekilde güncellendi  . DW hata için özür diler.

Gazeteci* Ines EİSELE