Netflix mini dizisi “Ethos” Türkiye’yi kasıp kavuruyor

Yeni Türk Netflix dizisi “Ethos” şu anda her yerde sohbet konusu. Dizinin Türkçe başlığı “Bir Başkadır” ve “Farklı bir şey” anlamına geliyor – ve bu başlık aslında diziye İngilizce başlıktan daha çok uyuyor. Dizi, İstanbul’da yaşayan ve yolları kesişen farklı karakterleri konu alıyor.

Spoiler Uyarısı: Bu makaledeki ayrıntılar, sekiz bölümün gerilimini tahmin edebilir. Diziyi görmemiş olanlar yazıyı daha sonra okumalıdır.

Diziyi 43 yaşındaki Berkun Oya yazdı ve yönetti. Yönetmen, senarist ve tiyatro tecrübesi var. Yön güçlüdür, kayıtlar profesyonelce çekilir ve düzenlenir – ancak dizinin eksiklikleri vardır.

İzleyici ilk dakikalarda Öykü Karayel’in canlandırdığı ana karakter Meryem’i tanıyor. Müslüman başörtüsü takan ve mütevazı koşullarda yaşayan bir kadın. Meryem temizlikçi olarak çalıştığı evde bayılır. O andan itibaren hikâye bir geriye dönüşle anlatılır: Meryem bir yıl önce bayılma büyüleri nedeniyle bir psikiyatriste gitmiş, ancak herhangi bir bedensel hastalık bulamamıştır.

Yönetmen Oya dizide Meryem’in isminin anlamını ön plana çıkarıyor. Defne Kayalar’ın canlandırdığı psikiyatrist Peri ile yaptığı seansta Meryem, adının kökenini anlatıyor. Meyrem, “İsa Peygamber’in annesi Meryem” demektir. Bu onun rolünü tanımlar, olayların merkezindeki bakire, “iyi” figür ve kusursuzdur.

Psikiyatrist Meryem’in neden bayıldığını öğrenir: Bir düğün tetik gibi görünüyor – ister katıldığı bir düğün ister televizyonda gördüğü bir düğün programı olsun. Bulgunun anlamı daha sonra açıklanacaktır. Peri tipik bir “beyaz Türk kadını”. En iyi okullara gitti, yurtdışında okudu, ardından Türkiye’ye döndü ve burada psikiyatrist olarak çalıştı. O da son derece mutsuz ve Gülbin’in terapi seanslarında ortaya çıkacak. Tülin Özen’in canlandırdığı Gülbin hem arkadaşı hem de psikiyatrist. Bu, dizide komplikasyonlara yol açar. Meyrem, Sinan’ın evini temizler ve onu övüyor. Alican Yücesoy’un canlandırdığı Sinan, maço bir kadın avcısıdır. Psikiyatrist Gülbin ve aynı zamanda Nesrin Cavadzade’nin canlandırdığı Melissa ile ilişkisi var. Melissa, bir Türk aktris ve yoga dersinde Peri ile arkadaş. Bir de Hodscha (Settar Tanrıöğen) – Meryem terapi seanslarını ondan alır. Kızı Hayrünnisa (Bige Önal) anne babasını çok seviyor ve “yabancı müzik” dinlemeyi de seviyor – çünkü akranları tarafından şüpheyle bakıyor.

Hoca’nın eşi Mesude köy gezisinde ölünce Hayrünnisa babasına niyetini bildirir: Konya’daki üniversiteye dönmek istiyor. Annesi ölmeden önce buna karar verildi. Hoca, karar alma sürecine dahil olmadığı için üzüldü. Yine de kızının planını destekliyor. Hayrünnisa’nın dizideki iki lezbiyen karakterden biri olduğu unutulmamalıdır – LGBT topluluğunu temsil ediyorlar. Dizinin sonunda da başörtüsünü çıkarıyor ve kafası karışan babasına şöyle diyor: “[Böyle] evden çıkmaya hazırım.” Ancak onu kabul ediyor. Diziyle ilgili sorunlardan biri, her bir karakterin temsili görünmesi ve herkesin bir sebepten dolayı acı çekmesidir. Yönetim kurulundaki piyonlar yönergeleri izleyin. Bir psikolog olarak eğitimli sınıfı temsil eden Peri var. Evlenmeyi reddediyor ama her zaman son derece mutsuz ve yalnız. Psikiyatristiniz Gülbin’in engelli bir erkek kardeşi var ve başörtülü ablası (Derya Karadaş) ile anlaşamıyor. Ebeveynleri etrafta olmadığında kavga ederler. Bir Kürt ailesi olduğu gerçeği daha fazla detaylandırılmamaktadır. Playboy Sinan da derinden mutsuzdur. Gülbin, Melissa’yı öğrenir ve ilişkiyi bitirir. Spor salonunda kendisi ve Melissa hakkında yaptığı dedikodulara kulak misafiri olur. Elbette duyduğu şey pek hoş değil. ama her zaman derinden mutsuz ve yalnızdır. Psikiyatrist Gülbin’in engelli bir erkek kardeşi var ve başörtülü ablası (Derya Karadaş) ile anlaşamıyor. Ebeveynleri etrafta olmadığında kavga ederler. Bir Kürt ailesi olduğu gerçeği daha fazla detaylandırılmamaktadır. Playboy Sinan da derinden mutsuzdur. Gülbin, Melissa’yı öğrenir ve ilişkiyi bitirir. Spor salonunda kendisi ve Melissa hakkında yaptığı dedikodulara kulak misafiri olur. Duydukları elbette pek hoş değil. ama her zaman derinden mutsuz ve yalnızdır. Psikiyatrist Gülbin’in engelli bir erkek kardeşi var ve başörtülü ablası (Derya Karadaş) ile anlaşamıyor. Ebeveynleri etrafta olmadığında kavga ederler. Bir Kürt ailesi olduğu gerçeği daha fazla detaylandırılmamaktadır. Playboy Sinan da derinden mutsuzdur. Gülbin, Melissa’yı öğrenir ve ilişkiyi bitirir. Spor salonunda kendisi ve Melissa hakkında yaptığı dedikodulara kulak misafiri olur. Duydukları elbette pek hoş değil. Kürt bir aile olduğu daha fazla tartışılmıyor. Playboy Sinan da derinden mutsuzdur. Gülbin, Melissa’yı öğrenir ve ilişkiyi bitirir. Spor salonunda kendisi ve Melissa hakkında yaptığı dedikodulara kulak misafiri olur. Duydukları elbette pek hoş değil. Kürt bir aile olduğu daha fazla tartışılmaz. Playboy Sinan da derinden mutsuzdur. Gülbin, Melissa’yı öğrenir ve ilişkiyi bitirir. Spor salonunda kendisi ve Melissa hakkında yaptığı dedikodulara kulak misafiri olur. Duydukları elbette pek hoş değil.

Babasının hayatta olduğu eski güzel günleri hatırlıyor. Annesiyle ilişkisi zor. Yandaki çocuğa duygusal olarak kendi oğlundan daha yakın. Bu tartışmalara yol açar. Daha sonra bunun için özür diler. Sinan karakterinde yanlış görünen şey, Meryem’in banyosunda çekmecede sakladığı başörtüsünde koruma arayışıdır. Mutsuz olduğunda ya da gözyaşlarına yaklaştığında bezi burnuna tutup kokuyor. Saf sabun kokusu şüphesiz bir anne figürü olan “Meryem Ana” yı temsil etmektedir. Peri’nin ailesi zengin ailelerden geliyor – deniz kenarında bir sahil evi olan “Yalı” da yaşıyorlar. Bazen işler onlar için de zorlaşır, örneğin “Facebook ilerlemeleri” veya hizmetçi isimleri gibi basit şeyler hakkında tartıştıklarında. Peri’nin annesi hizmetçi Hazal’ı arayıp Türk kahvesi istediğinde Peri onu düzeltir. Bu Reşdie, diyor, hizmetçi Hazal artık orada çalışmıyor. Annesi omuzlarını silkiyor. Ama sonra Peri de benzer bir hata yapar. Meryem’i klinikte yakalamaya çalışırken başörtülü genç bir kadının omzuna vuruyor.

Yönetmenin bu tür didaktik ve iyi bilinen yorumları diziyi biraz bozuyor. Oya ayrıca karakterleri iradesine göre belli bir açıklıkla şekillendiriyor – böylece hikaye olumlu gelişiyor ki bu tamamen gerçekçi değil. Yasin’in tecavüze uğramış bir kadınla evlenmeyi kabul etmesiyle durum böyledir. Ya da sonunda ona aşık olan Hoca’ya güvenen Meryem ile. Ama parlak film kesimleri de var: Meryem’in alüminyum folyoyu çikolata kaplı hatmi üzerine düzelttiği sahne, örneğin tüm Türk çocuklarının yaptığı bir şey. Ya da kameranın yerde olduğu ve Mesude’nin anılarında ortaya çıkan ayaklara odaklandığı ortam, parlak film kesimleridir. Film müziği gibi, 1980’lere nostaljik bir yolculuğa çıkan kişi. Açıkça eşcinsel bir arabesk şarkıcı olan Ferdi Özbeğen’in video klipleri bazı bölümleri sonlandırıyor. Ayrıca 1975’ten itibaren Eurovision’dan bir müzikal ara var. Netflix reytingine göre “Bir Başkadır” çok övgüyü hak ediyor. Yine de gerçek çok daha karmaşık. Dizi, sadece sekiz bölümde bu kadar çok karakterle oynamaya çalıştığı için övgüyü hak etse de – bazen yetersiz kalıyor. Yine de yönetmen Oya’nın tebrik edilmesi gerekiyor. Yerli Türkler, diaspora ve muhtemelen ötesinde bir tartışma başlattı. Sosyal sınıflar ve arketiplerdeki farklılıklar toplumda her zaman açıkça tartışılmaz – şimdi bunun nedeni var. Umut var meydan okuyan ve yüzleşen filmler yapmaya devam ediyor. Ne de olsa eleştirmek, bir şeyler yapmaktan daha kolay, Türk dediği gibi: “Iğneyi kendine çuvaldızı başkasına batır”. Bu yüzden başkalarını eleştirmeden önce kendi burnunuza dokunmalısınız. Oya’nın topluma karşı tuttuğu ayna her zaman pürüzsüz ve her şeyi kapsayan olmayabilir – bu hala bir başlangıçtır. (TRT Deutsch)