Sayıştay’dan şehir hastaneleri uyarısı

TÜHA Haber’in DW’ye dayandırdığı Alican ULUDAĞ’ın haberine göre, Sayıştay Başkanlığı, “Kamu Özel İşbirliği Modeli” ile yaptırılan şehir hastaneleriyle ilgili raporda Sağlık Bakanlığı’na uyarılarda bulundu.

Şehir hastanelerinin işledikleri sözleşmelere aykırı davrandığı belirtilen raporda, Sağlık Bakanlığı’nın bu durum karşı sözleşmelerinin revize edilmediği vurgulandı.

Sayıştay Başkanlığı, 2022 yılına ilişkin kamu idarelerine ilişkin denetimlerin ortaya çıktığını açıkladı. Bunlar arasında en dikkat edilmesi denetim işleri Sağlık Bakanlığı önünde yapıldı. 179 sayfalık denetim raporunda, özellikle “Kamu Özel İşbirliği Modeliyle Yaptırılan Sağlık Tesisleri“ne ilişkin çok sayıda sözleşmeye aykırılıklar tespit edildi.

İşletilen şehir hastanelerinde düzenli şirketlerce üstlenilen uygunluğun gereği gibi yerine getirilmediğini Sayıştay, raporda özetle şu tespitlerde bulundu:

* KÖİ modeli ile satın alınan şehir hastanelerinde, dolgunun tamamlanması üzerinden sözleşme kapsamındaki süre geçmiş olmasına rağmen nihai olarak genişletildi.

* İmalatından vazgeçilen, yapılmayan veya yapılmayan imalatlar ile bitirilmemiş işler kapsamında değerlendirildiği halde tamamlanmayan işler için toplam sabit yatırım parçaları revize edilmedi ve bu eksiklikler için bina ve arazi hizmetleri, olağanüstü bakım ve onarım hizmetleri vd. hizmetlerde hizmet değişikliği yapılmadı.

* Şehir hastanelerine ilişkin olarak alınan izleme ve değerlendirme danışmanlık hizmet alımları sözleşme süresi bitmesine rağmen kabullerinin nihai kabul/nihai tamamlama belgesine bağlanması nedeniyle kabul parçalarının yürütülmemesi.

[Fotoğraf: DW/G. Solaker]

Yer teslimi yapılmadan inşaata başlandı

KÖİ modeli ile ameliyat edilen şehir hastanelerinde görevli askerler yer teslimi yapılmadan inşaat işlerine başladıkları anlatılmış raporda şöyle denildi:

“Bilkent Entegre Sağlık Kampüsüne ilişkin olarak görevli firmanın yer tesliminden önce yaptığı imalatların eksiksiz ve isabetli olana kadar işletme süresinden kesilmesi gerekir, diğer şehir hastanelerinde de benzer süreç yürütülmelidir. Bu itibarla, hem hizmete alınan şehir hastaneleri hem de yatırımı devam eden şehir hastaneleri için inşaat süresi sürelerinin inşaat işlerine fiilen başladığı tarihler esas çalışma değişiklikleri ve bu minvalde işletme sürelerinin yer teslimi öncesinde başlayan inşaat işlerinin dikkate alınmasının yeniden başlaması gerekmektedir.”

Rapora göre, Ankara Bilkent Entegre Sağlık Kampüsü Yapım İşi kapsamında 2019 yılında varılan mutabakat gereği en geç 3 ay içinde görevli şirket tarafından Bakanlığa tahsisli arazi üzerindeki ipoteklerin, üst sağlığın iptal edilmesi ve arazilerin boşaltılması gerekiyordu. Ancak Sayıştay, bu sürecin yerine getirilmediğini vurguladı.

Şirket orman arazisini işgal etti

KÖİ modeli ile ihale edilen Türkiye Halk Sağlığı ve Tıbbi Cihaz Kurumu Kampüs Projesi Sözleşmesi’nin idaresi tarafından 2019 tarihinde feshedilmesine rağmen hazine arazisinden görevli şirketin çıkarılmadığı tekrar vurgulandı. Raporda şu tespit yapıldı:

“Görevli Şirket tarafından verilen kesin kesin teminat mektubunun da süresi dolması için İdare tarafından kesin kesin gelir kaydedilmemiştir. Söz konusu proje kapsamında İdare tarafından Görevli Şirkete yer teslimi yapılmamasına rağmen, şirket tarafından proje kapsamındaki hazine arazisi ve orman arazisi üzerine beton santral işi yapılan ve bir takım betonlarının 31.12.2022 tarihi itibarıyla söz konusu arazilerin görevli şirket tarafından sürdürüldüğü tespit edilmiştir.”

Sayıştay, şirket Orman Hazinesinden arazinin çıkarılması ve arazinin sözleşmesi ve ek mutabakat hükümlerine uygun olarak teslimi ve bu araziler üzerinde yetkilendirilmiş faaliyette bulunulmasına ilişkin idari ve mali prosedürlerin hazırlanmasını istedi.

Şirketin getirdiği şeyler atılamadı

Rapordaki bir diğer dikkat tespit ise *KÖİ modeli ile işletilen bazı şehir hastanelerinde Sözleşme kapsamındaki toplam yatırım dahil olmak üzere görevli şirketler tarafından taşınan tıbbi ekipmanların sağlık tesislerinde açılıştan beri kullanılmadığı ve atıl olduğu mevcut” raporda bu durum Yozgat, Isparta, Elazığ, Manisa ve Bursa şehir hastanelerinde görüldüğü kaydedildi.

Şirket ticari alanından çıkmış

Sayıştay raporunda, şehir hastanelerinde görevli şirketler tarafından işletilen ticari planlar, broşürler ve projelerde yer alandan daha fazla alanda faaliyet yürütüldüğü vurgulandı. Projenin öngörülmediği halde idare kullanımında olması gereken depoların ticari depo olarak faaliyet gösterdiği vurgulandı. İdare tarafından tespit edilmesine rağmen bu hususlarla ilgili kullanım bedeli düzeltmesi yapılmadığı belirtilen raporda, bununla ilgili Ankara Bilkent Şehir Hastanesi, Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi, Eskişehir Şehir Hastanesi, Kayseri Şehir Hastanesi, Konya Şehir Hastanesi ve Mersin Şehir Hastanesi örneklendirilmiştir.

“Enerji giderleri tahsil edilmedi”

Raporda, işletmeci şirketin karşılaması gereken bir miktar enerji giderlerini de ödemediği görülürek, “KÖİ modeli ile bazı şehir hastanelerinde çamaşır, yemek, laboratuvar, görüntüleme ve sterilizasyon hizmetleri için kullanılan bölümlerde görevli birim fiyat tekliflerine dahil olmasına rağmen ısıtma ve soğutma için kullanılan enerji tüketimi giderleri” belirtildi. ile kat mutfaklarında kullanılan enerji giderlerinin tahsil edilmediği yerlerde tespitine yer verildi.

“Şirkete garanti tutarlarının muhasebeleştirilmesi”

Şehir hastaneleri sözleşmelerinde görevli şirketlere ilişkin bilgiler garanti tutarlarının muhasebeleştirilip raporlanmadığı belirtilen raporda, bunların nazım hesaplarının zamanında, tam, doğru ve güncel veriler üzerinden muhasebeleştirilip raporlanma tarihindeki veriler kaydedilir.

Raporda, hizmete giren şehir hastanelerine ait bazı varlıkların ve uygunluğun hatalı şekilde kaydedildiği, kira ödemelerinin hatalı muhasebeleştirildiği ve muhasebe içi envanter işlemlerinin yapılmadığı anlatıldı. İstanbul İkitelli Entegre Sağlık Kampüsü, Ankara Etlik Entegre Sağlık Kampüsü, Konya Karatay Entegre Sağlık Kampüsü, Tekirdağ Sağlık Yerleşkesi, Elazığ Entegre Sağlık Kampüsü, Eskişehir Entegre Sağlık Kampüsü ve Yozgat Sağlık Yerleşkesi örnekleri verildi.

Ekipmanlar kayıtlarda yok, çalınabilir

KÖİ modeliyle işletilen sağlık tesislerindeki görevli şirketler tarafından teslim edilen ve toplam sabit yatırımlar dahil mefruşat ve tıbbi cihazlar, bazı şehir hastanelerinde mali yıl sonu itibarıyla Malzeme Kaynak Yönetim Sistemi (MKYS) girişleri tamamlanmadığı ve İdare uhdesinde bulunan söz konusu işlemlerin muhasebe kayıtlarında yer almadığı ve mali tablolara yansımadığı vurgulandı. Bir kısım tıbbi ekipmanların taşıma işlemlerinin yapılamaması, giriş kaydı için gerekli UBB/ÜTS numaralarının eksik olması kaynaklandığı belirtilen raporda, bu depolama işlemlerinin takibi ve sayımını zorlaştırdığı, kaybolduğu veya çalınma gibi riskleri ortaya çıktığı kaydedilmiştir.

Diğer hastaneler ile ilgili tespitler

Sayıştay, şehir hastaneleri dışında Sağlık Bakanlığı’nın diğer hastaneleriyle ilgili de tespitlerde bulundu. Sağlık Bakanlığı’nın dijital röntgen cihazı alımlarında; Teknik detayların açıklamasında aksaklıkların bulunduğu, birimler arası koordinasyonun tam olmadığı, yaklaşık maliyet planlamalarının yapılmadığı, ihtiyaç dağılımı hasta yoğunluğu açısından bölgesel farklılıkların dikkate alınmadığı vurgulandı.

Ruhsatsız 5 sağlık tesisi var

Sayıştay Başkanlığı, ruhsat belgesi veya geçici ruhsat belgesi olmayan Bakanlığa bağlı 5 adet sağlık tanıtım faaliyetinde bulunduğu tespit edildi. Söz konusu sağlık tesislerinden bazılarının ruhsatlandırma açısından gerekli başvuru belgelerinin Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğüne henüz erişilmediği, bazılarının ruhsatlandırma açısından gerekli başvuru bilgileri ve belgelerde eksiklik olduğu anlatıldı.

Raporda, idarenin izni ve izni olmadan bazı üretim işi ihalelerinde alt yüklenici çalıştırıldığı ve bunun sonucunda İdarece mevzuatta öngörülmüş olan yükümlülüklerin bir kısmının yerine getirilmediği bildirildi.

Yine raporda, bakanlıkça ihale edilen sağlık tesisi üretim işlerinde İdare tarafından ihale öncesi gerekli hazırlıkların tam olarak yapılmasının sona ermesinde ve ertelenmesinde gecikmelere sebeplere henüz verildiği anlatıldı. Aydın 950 Yataklı Şehir Hastanesi, Bartın 400 Yataklı Devlet Hastanesi, Marmaris 125 Yataklı Devlet Hastanesi, Sakarya 1000 Yataklı Şehir Hastanesi yapım işleri buna örnek olarak verildi.

Gazeteci* Alican ULUDAĞ