Suikaste uğrayan ABD başkanları ve başkan adayları

Eski Başkan Donald Trump’a yönelik suikast girişiminden önce de ABD başkanlarını, eski başkanları ve büyük partilerin başkan adaylarını hedef alan çok sayıda siyasi şiddet olayı yaşanmıştı.

TÜHA / TÜRKUAZ İnternational News Agency 

Associated Press kaynaklı habere göre, Başkanlar Abraham Lincoln, James Garfield, William McKinley ve John F. Kennedy suikast sonucu hayatlarını kaybetti.

Başkanlar Gerald Ford, Ronald Reagan ve George W. Bush ise suikast girişimlerinden kurtuldu.

Abraham Lincoln

16. Başkan Abraham Lincoln, 14 Nisan 1865’te eşi Mary Todd Lincoln ile birlikte Washington’daki Ford’s Theatre’da “Amerikalı Kuzenimiz” adlı komedi oyununun özel bir gösterimine katıldıkları sırada John Wilkes Booth tarafından vuruldu. Lincoln suikast sonucu ölen ilk başkan oldu.

Lincoln başının arkasından vurulduktan sonra tedavi için tiyatronun karşısındaki bir eve götürüldü, ertesi sabah hayatını kaybetti.

Köleliği kaldırması, öldürülmesinin ardındaki neden olarak gösterildi.

Suikasttan iki yıl önce, İç Savaş sırasında Lincoln, güney eyaletlerinin oluşturduğu Konfederasyon sınırları içindeki kölelere özgürlük tanıyan Özgürlük Bildirgesi’ni yayınlamıştı.

Lincoln hayatını kaybedince yerine Başkan Yardımcısı Andrew Johnson geçti.

Lincoln’ı öldüren Booth, 26 Nisan 1865’te Bowling Green, Virginia yakınlarında bir ahırda saklanırken vurularak öldürüldü.

James Garfield

20. Başkan James Garfield göreve geldikten altı ay sonra suikasta kurban gitti.

Charles Guiteau tarafından vurulduğunda 2 Temmuz 1881’de New England’a giden bir trene yetişmek üzere Washington’daki bir tren istasyonunda yürüyordu.

Telefonun mucidi Alexander Graham Bell, başkan için özel olarak tasarladığı bir cihazı kullanarak Garfield’ın göğsüne saplanan kurşunu bulmaya çalıştı ama başarısız oldu.

Yaralanan Başkan Garfield birkaç hafta boyunca Beyaz Saray’da kaldı.

Eylül ayında New Jersey sahiline götürüldükten sonra hayatını kaybetti.

Garfield’ın yerine Başkan Yardımcısı Chester Arthur geçti.

Guiteau suçlu bulundu ve Haziran 1882’de idam edildi.

William McKinley

25. Başkan William McKinley, saldırgan yakın mesafeden göğsüne iki el ateş ettiğinde, sırayla halkla tokalaşıyordu. Doktorlar McKinley’in iyileşmesini bekliyordu ancak kurşun yaralarının çevresi kangren oldu.

McKinley, ikinci kez başkan olduktan altı ay sonra 14 Eylül 1901’de öldü.

Yerine Başkan Yardımcısı Theodore Roosevelt geçti.

28 yaşında Detroit’te yaşayan Leon F. Czolgosz, başkana ateş ettiğini itiraf etti. Czolgosz mahkemede suçlu bulundu ve 29 Ekim 1901’de elektrikli sandalyede idam edildi.

Franklin D. Roosevelt

32. Başkan Franklin Roosevelt, Miami’de üstü açık bir arabanın arkasından konuşma yaptığı sırada silah sesleri duyuldu.

Roosevelt, Şubat 1933’te Chicago Belediye Başkanı Anton Cermak’ın öldürüldüğü silahlı saldırıda yara almadan kurtulmuştu.

Guiseppe Zangara silahlı saldırıdan suçlu bulundu ve idama mahkum edildi.

Harry Truman

Kasım 1950’de iki silahlı saldırgan içeri girdiğinde 33. Başkan Harry Truman Beyaz Saray’ın karşısındaki Blair House’da kalıyordu.

Truman yara almadı, ancak bir Beyaz Saray polisi ve saldırganlardan biri karşılıklı çapraz sırasında öldü. Diğer iki Beyaz Saray polisi de yaralandı.

Oscar Callazo tutuklandı ve idama mahkum edildi. Truman 1952 yılında cezayı ömür boyu hapse çevirdi. Callazo 1979 yılında dönemin başkanı Jimmy Carter tarafından hapisten çıkarıldı.

John F. Kennedy

35. Başkan John Kennedy, First Lady Jacqueline Kennedy ile birlikte Kasım 1963’te Dallas’ta seçim kampanyası sırasında üstü açık arabasından halkı selamlarken vurularak hayatını kaybetmişti.

Vurulduktan sonra Kennedy acilen Parkland Memorial Hastanesi’ne kaldırıldı ve kısa bir süre sonra burada hayatını kaybetti.

Yerine Başkan Yardımcısı Lyndon B. Johnson geçti ve Başkanlık Uçağı Air Force One’da yemin ederek göreve başladı.

Johnson uçakta yemin ederek göreve başlayan tek başkandır.

Suikasttan saatler sonra polis, Lee Harvey Oswald’ı yakındaki bir bina olan Teksas Okul Kitap Deposu’nda, bir keskin nişancı tüneği bulduktan sonra tutukladı.

İki gün sonra Oswald ilçe hapishanesine götürülürken Dallas gece kulübü sahibi Jack Ruby isimli kişi Oswald’ı vurarak öldürdü.

Gerald Ford

38. Başkan Gerald Ford, 1975 yılında birkaç hafta içinde iki suikast girişimine uğradı ama her iki olayda da yara almadı.

İlk girişimde Ford’u, Charles Manson’ın müridi Lynette “Squeaky” Fromme öldürmeye çalıştı.

Fromme, sokaktaki kalabalığı iterek yarı otomatik bir tabanca çekip Ford’a doğrulttu, ama silah ateş almadı.

Fromme hapis cezasına çarptırıldı ve 2009 yılında serbest bırakıldı.

17 gün sonra Sara Jane Moore adında başka bir kadın San Francisco’da bir otelin dışında Ford’la karşı karşıya geldi.

Moore bir el ateş etti ve ıskaladı. İkinci kez tetiği çekecekken bir görgü tanığı kolundan tuttu.

Moore hapse gönderildi ve 2007 yılında serbest bırakıldı.

Ronald Reagan

40. Başkan Ronald Reagan Washington’daki bir konuşmasından çıkıp aracına doğru yürürken kalabalığın arasında bulunan John Hinckley Jr. tarafından vuruldu.

Reagan Mart 1981’de vurulduktan sonra iyileşti.

Aralarında basın sözcüsü James Brady’nin de bulunduğu üç kişi daha vuruldu, Brady kısmi felç geçirdi.

Hinckley tutuklandı, ancak bir jürinin akıl sağlığı sorunları nedeniyle suçsuz bulmasının ardından bir akıl hastanesine kapatıldı.

Hinckley, 2022 yılında bir yargıcın “artık kendisi ya da başkaları için tehlike arz etmediğine” karar vermesi üzerine serbest bırakıldı.

George W. Bush

43. Başkan George W. Bush 2005 yılında Gürcistan Cumhurbaşkanı Mikhail Saakaşvili ile birlikte Tiflis’te bir mitinge katılırken kendisine doğru bir el bombası atıldı.

Her iki lider de kurşun geçirmez bir bariyerin arkasındayken beze sarılı el bombası yaklaşık 100 metre uzaklarına düştü.

Ancak el bombası patlamadı ve kimse yaralanmadı.

Vladimir Arutyunian suçlu bulundu ve ömür boyu hapse mahkum edildi.

Theodore Roosevelt

Eski başkan, 1912 yılında yeniden seçilebilmek için seçim kampanya yürütürken Milwaukee’de vuruldu.

Roosevelt daha önce iki dönem başkan olarak görev yapmıştı ve üçüncü parti adayı olarak yeniden yarışıyordu.

Roosevelt’in cebindeki katlanmış kağıtlar ve metal gözlük kılıfı kurşunun etkisini azaltmış ve Roosevelt ciddi bir yara almamıştı.

John Schrank tutuklandı ve hayatının geri kalanını akıl hastanelerinde geçirdi.

Robert F. Kennedy

Robert F. Kennedy, 1968 California ön seçimlerini kazandığı için yaptığı zafer konuşmasından birkaç dakika sonra Los Angeles’ta bir otelde öldürüldüğünde Demokrat Parti’nin başkan adayı olmak için çabalıyordu.

Kennedy, New York ABD senatörüydü ve beş yıl önce suikasta kurban giden Başkan John F. Kennedy’nin kardeşiydi.

Silahlı saldırıda beş kişi daha yaralandı.

Sirhan Sirhan birinci derece cinayetten suçlu bulundu ve idama mahkum edildi. Bu ceza ömür boyu hapse çevrildi ve Sirhan 2023’te yaptığı son tahliye başvurusunun reddedilmesinin ardından halen hapiste.

George C. Wallace

Başkan adayı olan George Wallace, 1972 yılında Maryland’de bir seçim kampanyası sırasında vuruldu.

Saldırı sonrasından belden aşağısının felçli kaldı.

Wallace Demokrat Parti’nin başkan adayı olmak için çalışıyordu.

Alabama Valisi olan Wallace, daha sonra vazgeçtiği ırk ayrımcılığını desteklediği görüşleriyle tanınıyordu.

Arthur Bremer saldırıdan suçlu bulundu ve hapse mahkum edildi. Bremer 2007 yılında serbest bırakıldı.