Avrasya İncelemeler Merkezi’nin (AVİM) ‘Ermeni Araştırmaları dergisi’nin 76. sayısı yayımlandı

Avrasya İncelemeler Merkezi (AVİM) tarafından hazırlanan ‘Ermeni Araştırmaları dergisi’nin 76. sayısı yayımlandı.

TÜHA / TÜRKUAZ İnternational News Agency

Ermeni Araştırmaları dergisinin 76. sayısında bir başyazı, dört araştırma makalesi ve bir çeviri makalesi bulunuyor.

“Olaylar ve Yorumlar” başlıklı editoryal yazıda Alev Kılıç Haziran-Ekim 2024 tarihleri arasında Ermenistan’daki iç gelişmeler, dış dinamikler, Azerbaycan ile barış anlaşması sürecindeki gelişmeler ile Türkiye Ermenistan arasındaki ilişkiler ve normalleşme sürecinin seyri vb. konuları ele alıyor.

Nikol Paşinyan yönetimi iç politikada; diasporanın radikal-militan kanadının, eski yönetimden yana dış güçlerin ve Kilisenin desteğine sahip aşırı ve yıkıcı bir muhalefet karşısında geri adımlar atmak, bazı ifadelerini tevil etmek durumunda kalıyor.

Paşinyan’ın anayasa değişikliği konusundaki yaklaşımı önemli bir gösterge oluyor. Türkiye ile ilişkilerde başlayan normalleşme süreci olumlu seyrini sürdürüyor, dönem içinde üst düzey temaslarda ve karşılıklı iletişimdeki artış karşılıklı yumuşamanın göstergesi oluyor.

Diğer yandan, Ermenistan’ın Türkiye karşıtlığı bilinen veya Türkiye ile ilişkileri gerginleşen ülkelere yanaşma ve karşı denge kurma girişimleri de devamlılık gösteriyor. İlaveten, Ermenistan’ın Türkiye’ye karşı kemikleşmiş tutuma sahip veya Türkiye ile konjonktürel anlaşmazlıkları bulunan ülkeler ile olan beraber hareket etme girişimleri aralıksız devam ediyor.

Ermeni Araştırmaları dergisinin 76. sayısında yer alan ilk araştırma makalesi Fatma Jale Gül Çoruk’un “Görsel Metin Analizi: ABD’de Basılan ve Ermeni İddialarını Konu Alan Kitap Kapakları (1896-2023)” başlıklı çalışması yer alıyor.

Çoruk, makalesinde ABD’de basılmış Ermeni iddialarını ele alan kitapların kapaklarına dair görsel metin analizi çalışması yapıyor. Kapaklarda yer alan metin ve görsellerin düz ve yan anlamları irdelenerek, kapaklarda verilmek istenen mesajlara dair analizlere yer veriliyor.

Çalışmada konu ile ilgili en çarpıcı örnekler incelenerek amaçlı bir örnekleme yapılıyor. Kitap kapaklarının incelenmesinde Roland Barthes’ın göstergesinde bilimsel analiz yöntemi kullanılıyor.

İkinci makale Doğanay Eryılmaz’ın “Ermeni Kimliğinde Hristiyanlık, Alfabe ve Tarih Yazıcılığının Belirleyici Rolü” başlıklı makalesi. Eryılmaz bu çalışmasında Ermenilerin pagan dininden çıkıp Hristiyanlığı benimsemeleri ve kimlik yaratma çabası içine girmeleri sonucunda Ermeni alfabesinin oluşturulması ve bu yolla Ermeniler açısından dinsel ve dilsel özerkliğin sağlanması konusunu ele alıyor.

Hristiyanlığı benimsemek Ermenileri bir din çatısı altında birleştirerek asimilasyon tehdidine karşı korumuş, alfabenin oluşturulması bu dini Ermenileştirmenin yanı sıra Ermeni halkına bir edebiyat vermiş, Movses Khorenatsi’nin “Ermeni Tarihi” adlı kitabı ise onlara çok eski zamanlara dayanan tarihsel bir geçmiş vererek kimliklerini yaratıyor.

76 sayının üçüncü makalesi de Cem Karakılıç’ın “Osmanlı-Türk Tarihi Araştırmalarında Özgün Bir Kaynak: Ermenice Salnameler” adlı çalışması.

Karakılıç çalışmasında Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti döneminde yayınlanan Ermenice salnameleri Osmanlı-Türk tarihçiliği bağlamında inceleniyor.

Çalışma iki bölüm halinde formüle edilmiş. Birinci bölümde Osmanlı Ermenilerinin yayın hayatına odaklanarak panoramik bir çerçeve çizilmiş; ikinci bölümde ise Osmanlı ve Cumhuriyet döneminde yayınlanan Ermenice salname, almanak ve takvimler tanıtılıp bu kaynakların Osmanlı-Türk tarihi araştırmaları açısından önemi üzerinde duruluyor.

Dördüncü araştırma makalesi ise Fulya Aktaş’ın “Sevk ve İskân Sürecinde Balya’da Ermeniler” adlı çalışmasıyla ilgili. Aktaş çalışmasında, Sevk ve İskân Kanunu ile Balya kazasına yerleştirilen ve büyük bir kısmı bölgede geçici bir süre ikamet eden Ermeni nüfusunun, geçici ikametlerinin bölgedeki sosyal, demografik ve ekonomik faaliyetler üzerindeki etkisini inceleniyor. Aktaş ayrıca çalışmasında, Osmanlı Devleti’nin Ermeni politikalarının bölgesel yansımalarını ve bölgenin kültürel geçmişini anlamaya yönelik bilgilere de yer veriyor.

Ermeni Araştırmaları dergisinin 76. sayısında ayrıca bir adet çeviri makalesi bulunuyor. Nicholas Adontz tarafından kaleme alınan “Role of the Armenians in Byzantine Science” adlı çalışma, Engin Öztürk tarafından İngilizceden Türkçeye “Bizans Biliminde Ermenilerin Rolü” başlığıyla tercüme edilmiş.

Kaynak* AVİM