LNG TİCARETİ; ABD-Türkiye ikili ilişkilerinde bir umut ışığı

TÜHA HABER / SETA Enerji Araştırmaları Direktörlüğü Araştırmacısı ve aynı zamanda SETA Vakfı tarafından yayımlanan Insight Turkey dergisi editör asistanı Gloria Shkurti Özdemir, ‘LNG TİCARETİ; ABD-Türkiye ikili ilişkilerinde bir umut ışığı’ konusunda bir analiz yaptı.

Gloria Shkurti Özdemir, (UHA) Uluslararası Haber Ajansı’na değerlendirmede bulunarak, Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) arasındaki ikili ilişkilerin birkaç yıldır çok sorunlu bir şekilde seyrettiğini hatırlatarak, İki ülke arasındaki siyasi ve askeri anlaşmazlıkların zaman zaman ciddi şekilde alevlenen gerginliklere neden olduğunu söyledi.

Yine de bu olumsuz gelişmelere rağmen ekonomik ilişkilerde istikrarın sürmekte ve yakın bir gelecekte başta sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ticareti olmak üzere serbest ticarette artış beklendiğine dikkat çeken Özdemir, bu analizin Türkiye ve ABD arasında LNG ticaretindeki artışın her iki ülke için de bir kazan kazan ilişkisi olduğunu ileri sürdü.

Gloria Shkurti Özdemir, “İki ülke arasındaki LNG ticareti bir yandan ABD için yeni bir pazar imkanı sunarken diğer yandan Türkiye’ye daha avantajlı şartlarda yeni sözleşmeler imzalaması için fırsatlar temin etmektedir. Ankara ve Washington’ın mevcut sorunlardan çok iş birliğine odaklanmaları fikir ayrılıklarının yaşandığı meseleler (FETÖ, PKK/YPG, S-400 vs.) üzerine ortaklaşa çalışmalarını da mümkün kılabilecektir” dedi.

İki müttefik olmalarına rağmen Türkiye-ABD ilişkilerinde son yıllarda önemli gerginlikler yaşandığının altını çizen Özdemir, Bilhassa FETÖ, PKK/YPG, Suriye iç savaşı, S-400 hava savunma sistemi ve F-35 Müşterek Taarruz Uçağı programının, Washington Ankara ilişkilerinde ikili iş birliğine çok az yer bırakan en önemli meseleler olduğunu, ancak bu olumsuz gelişmelere rağmen ekonomik ilişkilerde belli bir istikrarın korunduğu ve hatta yeni hedeflerin ortaya konduğunun görüldüğünü ifade etti.

Gloria Shkurti Özdemir, bu çerçevede Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ABD Başkanı Donald Trump’ın ikili ticaret hacminde önümüzdeki on yıl içinde 100 milyar dolar gibi iddialı bir hedef belirlemiş ve enerji ticaretinin bu bağlamda önemli bir rol oynayacağının telakki edildiğinin altını çizdi.

Türkiye’nin ABD’den yıllardır kömür, petrol ürünleri  ve LNG ithal ettiğini söyleyen Özdemir,   Kömür ve petrol ürünleri iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerde önemli bir rol oynarken ABD’den LNG ithalatının artmasının uzmanların dikkatini çektiğini ve halen taraflar arasında yaşanan gerginliği olumlu yönde etkileyebilecek başlıca sahalardan biri olarak değerlendirildiğini belirtti.

Gloria Shkurti Özdemir, “Eğer LNG ticareti mevcut temposunda devam ederse gelecek on yılda ikili ticaret hacminde belirlenen 100 milyar dolarlık hedefe ulaşılmasına katkıda bulunabilir. Birkaç yıl öncesine kadar küresel gaz ticareti çoğunlukla boru hatları üzerinden gerçekleştirilirken şimdilerde LNG’ye doğru kaymaktadır” dedi.

BP’nin Dünya Enerji İstatistikleri Raporu’na göre 2019’da LNG ticareti 2018’e kıyasla yüzde 13, 2009’a kıyasla yüzde 98 ve 2000’e kıyasla yüzde 245 oranında arttığına vurgu yapan Özdemir, bu eğilimin gelecekte devam etmesi beklenirken BP Enerji Görünümü Raporu’nda LNG ticaretinin 2040’ta ikiye katlanarak 900 milyar metreküp olacağının öngörüldüğünü açıkladı.

Gloria Shkurti Özdemir, bu durumun küresel gaz pazarında yeni fırsatları ortaya çıkarırken ABD, Katar ve Avustralya’dan oluşan pazarın üç büyüklerinin daha fazla pay almak için mücadele edeceğine işaret etti.

“Eş zamanlı olarak kaynak bolluğu ve düşük fiyatlar Türkiye gibi ithalatçı ülkelere daha fazla fırsat sunacaktır” diye konuşan Özdemir, “Bir süredir LNG çağının gelmekte olduğunu öngören Türkiye altyapısını depolama ve yeniden gaza dönüştürme kapasitesi bakımından güçlendirmiştir” dedi.

Araştırmacı Gloria Shkurti Özdemir, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Alparslan Bayraktar’a göre, Türkiye’nin enerji piyasasındaki dönüşüm ve yeni enerji politikalarının ülkeyi güçlü bir bölgesel aktörden küresel bir aktöre dönüştürme potansiyeline sahip bulunduğunu, dahası doğal gaz açısından en fazla ümit vadeden pazarlardan biri olan Türkiye’nin Avrupa’nın beşinci ve dünyanın on yedinci büyük gaz tüketicisi olduğunu, 2019’da Avrupa ülkelerinin çoğunda doğal gaz tüketiminde gözle görülür bir düşüş yaşanırken, Türkiye’nin tüketiminde ise yıllık bazda yüzde 1,1’lik bir artış gerçekleştiğini hatırlattı.

Net bir doğal gaz ithalatçısı olan Türkiye’nin 2019’da on üç farklı ülkeden boru hatları ve LNG sevkiyatı ile 45,2 milyar metreküp doğal gaz ithal etdiğini ifade eden Özdemir, Türkiye’nin LNG bakımından Avrupa’nın en büyük ikinci ve dünyanın yedinci pazarı konumunda olduğunun altını çizdi.

Gloria Shkurti Özdemir, “Tüm bu veriler bize Türkiye’nin bir doğal gaz ticaret merkezi olma hedefine yaklaştığını göstermektedir. Bu açıdan bakıldığında ABD’nin sahip olduğu zengin LNG kaynaklarının Türk LNG pazarının büyümesine hizmet etmesiyle iki ülkenin LNG pazarlarının birbirini tamamladığı görülmektedir. Yeni pazarlar arayan ABD LNG ihracatını artırmayı hedeflerken Türkiye ise ABD’den ithal ettiği LNG miktarındaki artış ve düşük fiyatlardan yararlanabilir” diye konuştu.

“Bu durum Türkiye’nin hem tedarik kaynaklarını çeşitlendirmesine imkan
sağlayacak hem de onu bir doğal gaz hub’ı olma hedefine daha da yaklaştıracaktır” diyen Özdemir,  “Tüm bunlar göz önüne alındığında LNG
ticaretinin Türk-Amerikan ilişkilerinin vazgeçilmez bir parçası olacağı yadsınamaz. LNG sektörünün Türkiye’de nasıl önemli değişikliklere uğradığına dair bu kısa değerlendirmeden sonra bu analiz ABD-Türkiye LNG ticaretine ve söz konusu ticaretin iki devlet arasındaki mevcut kırılgan ilişkiyi iyileştirmek için nasıl kullanılabileceğine odaklanmaktadır” dedi. (devam edecek).

***

YAZAR HAKKINDA

Gloria Shkurti Özdemir, lisans öğrenimini Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde Arnavutluk’ta tamamlamıştır. Shkurti Özdemir yüksek lisans derecesini ise Sakarya Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde “A Lethal Weapon that Became the Cure-all for Terrorism: Discursive Construction of the U.S. Dronified Warfare” baslığıyla almıştır. Halihazırda Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde doktorasına devam eden Shkurti Özdemir “Yapay Zekanın Askeri Alanda Uygulamaları ABD-Çin Rekabeti” başlıklı tez çalışmasına
devam etmektedir. Çalışma alanları arasında Amerikan dış politikası, SİHA’lar ve yapay zeka gibi alanlar bulunmaktadır. SETA Enerji Araştırmaları Direktörlüğü’nde araştırmacı olarak çalışan Shkurti Özdemir aynı zamanda SETA Vakfı tarafından yayımlanan Insight Turkey dergisinde editör asistanı olarak görev yapmaktadır.

[TÜHA Haber Ajansı, 10 Ekim 2020]