Türkiye – Azerbaycan arasındaki “Ortak Projeler: Geleceğe Yatırım” -II-

* Osmanlı İmparatorluğu döneminde Azerbaycan, Osmanlı’nın bölgesel çıkarları açısından önemli bir bölgeydi. Osmanlılar, Azerbaycan’ın stratejik konumu ve petrol kaynakları nedeniyle bölgeyle ilgilenmiş zaman zaman diplomatik ve askeri destek sağlamışlardır.

* 1918’de Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla iki ülke arasında resmi diplomatik ilişkiler başlamıştır.

* Bu dönemde, Osmanlı Devleti’nin Kafkasya’daki askeri müdahaleleri ve Bakü’nün Ermeni-Bolşevik ittifakından kurtarılması, Türkiye-Azerbaycan ilişkilerini derinleştiren önemli olaylardan biridir.

* Nuri Paşa komutasındaki Kafkas İslam Ordusu’nun Bakü’yü kurtarması, iki ülkenin tarihindeki simgesel bir noktadır.

(Dr. Aziz ARMUTLU)

TÜHA / TÜRKUAZ İnternational News Agency

Dr. Aziz Armutlu, (UDİAD) Bilim Kurulu Üyesi 

Hasan Kalyoncu Üniversitesi Öğr. Üyesi ve Uluslararası Diplomatik İlişkiler, Akademik Araştırmalar ve Eğitim Derneği (UDİAD) Bilim Kurulu Üyesi Dr. Aziz Armutlu, kaleme aldığı “‘‘Tek Millet, İki Devlet’’ Anlayışının Yansımaları: Ankara ve Bakü Arasında Güçlenen Bağlar” başlıklı yazısının bugünkü “Ortak Projeler: Geleceğe Yatırım” bölümünde de, Türkiye ve Azerbaycan arasındaki ortak projeler, iki ülkenin stratejik iş birliğinin somut göstergeleri olarak öne çıktığını ve geleceğe yapılan önemli yatırımlar olarak değerlendiriyor.

Ortak Projeler: Geleceğe Yatırım

Türkiye ve Azerbaycan arasındaki ortak projeler, iki ülkenin stratejik iş birliğinin somut göstergeleri olarak öne çıkmakta ve geleceğe yapılan önemli yatırımlar olarak değerlendirilmektedir. Ekonomik, enerji, ulaşım, altyapı ve kültürel alanlarda yürütülen bu projeler, iki ülkenin sadece mevcut ilişkilerini güçlendirmekle kalmayıp bölgesel istikrar ve kalkınmaya da katkıda bulunmaktadır.

Ekonomik İşbirliği ve Ticaret

Ekonomik alandaki ortak projeler, Türkiye ve Azerbaycan’ın iş birliğinin en güçlü olduğu alanlardan biridir. İki ülke arasında imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması ve çeşitli ekonomik iş birliği protokolleri, ticaret hacmini artırmayı hedeflemektedir. Türk iş insanları, Azerbaycan’da büyük yatırımlar yapmakta, inşaat, altyapı ve sanayi alanlarında önemli projelere imza atmaktadır. Örneğin, Bakü’de Türk firmalarının inşa ettiği modern altyapı projeleri, iki ülkenin ekonomik iş birliğinin önemli sembollerindendir.

Enerji Projeleri: TANAP ve Bakü-Tiflis-Ceyhan

Enerji sektörü, iki ülke arasında stratejik ortaklıkta merkezi bir rol oynamaktadır. Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP) ve Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) petrol boru hattı, Türkiye ve Azerbaycan’ın enerji alanındaki en büyük projelerindendir. TANAP, Azerbaycan’ın Hazar Denizi’ndeki doğal gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyarak, iki ülkenin enerji arz güvenliğini güçlendirmekte ve Avrupa’nın enerji kaynaklarını çeşitlendirmesine katkı sağlamaktadır. Bu projeler, iki ülke arasındaki uzun vadeli iş birliğinin bir parçası olarak geleceğe yapılan önemli yatırımlar arasında yer almaktadır.

Ulaşım ve Altyapı: Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu

Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu Projesi, iki ülke arasındaki ulaşım ve altyapı alanındaki iş birliğinin bir başka örneğidir. Bu proje, Türkiye ile Azerbaycan arasında doğrudan bir demiryolu hattı kurarak, iki ülkenin ticaret hacmini artırmayı ve Orta Asya ile Avrupa arasındaki ticaret yollarını birleştirmeyi amaçlamaktadır. Bu demiryolu hattı, sadece Türkiye ve Azerbaycan için değil, aynı zamanda bölgedeki diğer ülkeler için de stratejik bir öneme sahiptir.

Kültürel ve Eğitim Projeleri

Kültürel ve eğitim alanlarındaki ortak projeler de geleceğe yapılan yatırımlar arasında önemli bir yer tutmaktadır. Türkiye ve Azerbaycan, iki ülke arasında akademik iş birliğini artırmak amacıyla öğrenci değişim programları, ortak üniversite projeleri ve bilimsel araştırmalar gibi projeler geliştirmektedir. Aynı zamanda kültürel mirasın korunması ve tanıtılması amacıyla düzenlenen festivaller, sergiler ve sanat etkinlikleri, iki ülke halkı arasındaki sosyal bağları güçlendirmektedir.

Güvenlik ve Askeri İşbirliği: Bölgesel İstikrar

Türkiye ve Azerbaycan arasındaki askeri ve savunma iş birliği, sadece iki ülkenin güvenliğini güçlendirmekle kalmamış aynı zamanda Kafkasya’daki güvenlik dinamiklerini de etkilemiştir. Özellikle 2020 II. Karabağ Savaşı sırasında Türkiye’nin Azerbaycan’a sağladığı askeri destek, bölgedeki güç dengelerini değiştiren önemli bir faktör olmuştur. Türk yapımı insansız hava araçlarının (SİHA) savaşta kullanılması, Azerbaycan’ın zaferinde kritik bir rol oynamış ve Türkiye’nin savunma sanayisindeki gücünü uluslararası arenada gözler önüne sermiştir.

Bu iş birliği, sadece Karabağ ile sınırlı kalmamış aynı zamanda iki ülkenin ortak askeri tatbikatları ve savunma sanayii projeleri ile bölgesel istikrarın korunmasına yönelik adımlar atılmıştır. Türkiye ve Azerbaycan’ın askeri iş birliği, aynı zamanda NATO ve diğer uluslararası güvenlik yapılarıyla da entegre olmuş, iki ülkenin bölgesel güvenlikte daha etkin bir rol üstlenmesine olanak tanımıştır.

Diplomatik Etkiler ve Uluslararası İşbirliği

Türkiye ve Azerbaycan’ın bölgesel ve uluslararası diplomasideki yakın iş birliği, iki ülkenin çıkarlarını daha geniş bir platformda savunmalarına olanak sağlamaktadır. İki ülke, uluslararası örgütlerde birbirlerine destek vererek ortak diplomatik stratejiler geliştirmektedir. Özellikle Birleşmiş Milletler, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), Türk Konseyi gibi uluslararası yapılar, bu iş birliğinin sürdürüldüğü platformlar arasında yer almaktadır.

Azerbaycan’ın Karabağ zaferinden sonra Türkiye’nin bölgesel arabuluculuk rolü ve iki ülkenin Kafkasya’da barışın korunması için ortak diplomatik adımları, bölgesel diplomasi açısından büyük bir önem taşımaktadır. Aynı zamanda, Türkiye’nin Azerbaycan ile ortak hareket etmesi, Türk dünyasında birliğin güçlenmesine de katkıda bulunmuştur. Bu bağlamda, Türkiye ve Azerbaycan arasındaki diplomatik iş birliği, bölgesel barış ve iş birliği için güçlü bir zemin oluşturmaktadır.

Türkiye ve Azerbaycan arasındaki stratejik iş birliği, sadece iki ülkenin çıkarlarını korumakla kalmamış, bölgesel ve uluslararası alanda geniş kapsamlı etkiler yaratmıştır. Enerji projeleri, askeri iş birliği, ulaşım koridorları ve diplomatik stratejiler, Türkiye ve Azerbaycan’ı bölgesel güçler haline getirmiştir. Bu iş birliği, hem bölgesel istikrarı sağlamada hem de küresel politik ve ekonomik dengelerde Türkiye ve Azerbaycan’ın rollerini artırmada önemli bir unsur olarak öne çıkmaktadır.

Geleceğe Bakış: Yeni Hedefler ve Projeler

Türkiye ve Azerbaycan arasındaki ilişkiler, ‘‘Tek Millet, İki Devlet’’ anlayışının rehberliğinde bugüne kadar çeşitli alanlarda derinleşerek gelişmiştir. Geleceğe dönük olarak iki ülke arasındaki stratejik iş birliği daha da genişleyerek ve yeni projelerle güçleneceği değerlendirilmektedir. Enerji, savunma, ticaret, teknoloji ve kültürel alanlarda ortaya çıkan yeni hedefler ve projeler, iki ülkenin bölgesel ve küresel etkisini artırmaya yönelik adımları temsil etmektedir.

Savunma Sanayii ve Güvenlik İşbirliği

Türkiye ve Azerbaycan savunma sanayii alanında daha fazla iş birliği yapmayı hedeflemektedir. II. Karabağ Savaşı sırasında elde edilen başarı, iki ülkenin askeri teknolojiler konusundaki iş birliğinin gücünü göstermiştir. Gelecekte Türkiye ve Azerbaycan arasında ortak savunma sanayii projeleri geliştirilmesi, özellikle insansız hava araçları (İHA), zırhlı araçlar ve füze sistemleri gibi alanlarda daha fazla teknoloji transferi ve üretim iş birliği hedeflenmektedir.

Ayrıca iki ülke arasındaki askeri tatbikatların artırılması, bölgedeki güvenlik tehditlerine karşı daha güçlü bir savunma mekanizmasının oluşturulmasını sağlayacaktır. Türkiye’nin NATO üyeliği ve Azerbaycan’ın Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ile ilişkileri göz önünde bulundurulduğunda iki ülkenin uluslararası savunma platformlarındaki ortaklıkları da gelecekte genişletileceği değerlendirilmektedir.

Ticaret ve Yatırımlar

Ticaret ve ekonomik iş birliği, Türkiye ve Azerbaycan’ın gelecekteki iş birliği hedefleri arasında önemli bir yere sahiptir. İki ülke arasındaki ticaret hacmini artırmak ve karşılıklı yatırımları teşvik etmek amacıyla Serbest Ticaret Anlaşmalarının genişletilmesi planlanmaktadır. Türkiye, Azerbaycan’da inşaat, sanayi, tarım ve turizm gibi sektörlerde daha fazla yatırım yapmayı hedeflerken Azerbaycan da Türkiye’nin teknoloji ve sanayi altyapısından faydalanarak ekonomisini çeşitlendirmeyi amaçlamaktadır.

Teknoloji ve Dijitalleşme

Teknoloji ve dijitalleşme alanındaki iş birliği de iki ülkenin gelecekteki hedefleri arasında yer almaktadır. Özellikle siber güvenlik, yapay zekâ, dijital ekonomi ve yenilikçi teknolojiler konularında ortak projeler geliştirilmesi planlanmaktadır. Türkiye ve Azerbaycan, dijital dönüşüm stratejileri doğrultusunda ortak inovasyon merkezleri ve teknoloji parkları kurarak iki ülke arasında teknoloji transferini hızlandırmayı ve yeni girişimcilik fırsatları yaratmayı hedeflemektedir.

Bu kapsamda iki ülke arasında start-up ekosistemlerinin geliştirilmesi, fintech, e-ticaret ve dijital ödeme sistemleri gibi alanlarda ortak projeler yürütülmesi, Türkiye ve Azerbaycan’ın teknoloji alanındaki küresel rekabet gücünü artıracağı değerlendirilmektedir.

Türkiye ve Azerbaycan’ın gelecekteki hedefleri, sadece iki ülkenin stratejik çıkarlarını değil, aynı zamanda bölgesel ve küresel barış, istikrar ve kalkınmayı da destekleyen projelerdir. Enerji, savunma, ticaret, teknoloji ve kültürel alanlarda yürütülecek olan yeni projeler, Türkiye ve Azerbaycan’ın jeopolitik önemini artıracak ve iki ülkeyi bölgesel güç merkezi haline getireceği değerlendirilmektedir. ‘‘Tek Millet, İki Devlet’’ anlayışıyla şekillenen bu iş birliği, iki ülkenin geleceğe yönelik ortak vizyonunun temel taşlarını oluşturmaktadır.