Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu: Kanal İstanbul’da gecikmenin nedeni devlete yük olmadan projeyi tamamlama çabamız

İSTANBUL-TÜHA HABER / Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Kanal İstanbul’u devlet bütçesinden 1 kuruş harcamadan yapmak için çalışmalarını sürdürdüklerini, ulaşım yollarının başladığını, ana ihale için de hazırlık çalışmalarının devam ettiğini söyledi. 

Turkuvaz Medya Grubu’nun amiral gemisi Sabah Gazetesi ve ekonomi kanalı A Para’nın düzenlediği,  Türkiye 2023 Zirvesi’nin ‘Geleceğin Teknolojileri ve Altyapı Yatırımları Paneli’nın açılış konuşmasında Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu A Para Haber Müdürü Serdar Kuter’in sorularını yanıtladı.  

Haberleşme deyince artık akla 5G’nin geldiğini belirten Karaismailoğlu, “5G öncesi fiber altyapımızı artırmamız önemli. 440 binin üzerinde fiber altyapımız var, ama yeterli değil. Bunu artırmamız lazım. Dünyanın da daha ‘tam olarak 5G budur’ diyemediği bir ortamda amacımız 5G’ye yerli ve milli imkanlarla geçmek” dedi.  

Uydu konusunda ciddi çalışmalar olduğunu kaydeden Karaismailoğlu, “Ocak ayında Türksat 5A’yı fırlattık, haziranda devreye aldık. Uydumuz dünyanın üçte birine hizmet veriyor. Diğer uydunun imalatları tamamlandı, fırlatılacak üsse doğru yola çıkmak üzere. 2022’nin ilk ayında fırlatmayı hedefliyoruz. Yerli milli Türksat 6A çalışmaları yoğun şekilde devam ediyor, 2023 yılının ilk aylarında uzaya göndermeyi hedefliyoruz. Böylece uzayda kendi uydusuyla hizmet veren 10 ülkeden biri olacağız” diye konuştu.  

Karaismailoğlu, altyapı yatırımlarında 2002’den bu yana AK Parti iktidarının destansı bir mücadele verdiğini vurgulayarak, bir an önce gelişmiş altyapı ihtiyacını karşılayabilmek için kamu özel işbirliği projelerini devreye aldıklarını anlattı. Türkiye’nin kamu özel işbirliği yöntemini en doğru ve en faydalı kullanan ülkelerden biri olduğunu kaydeden Karaismailoğlu, şunları söyledi:  

“19 yıldır 30 milyar Euro’luk kamu özel işbirliği projesi yaptık. Bakanlık olarak toplamda 160 milyar Euro’luk bir altyapı yatırımı yapmış durumdayız. Yani ulaştırma altyapısına 1.1 trilyon liranın üzerinde yatırım yapmışız. Bu yatırımların yüzde 20’lik kısmı kamu özel işbirliği, yüzde 80’lik kısmı ise bu sisteme uymayan yerlerdir. Kuzey Marmara Otoyolu 8 milyar dolarlık bir proje. Bu projeyi bütçe imkanlarıyla yapmaya kalksak çok uzun sürecekti. Ama kamu özel sektör işbirliğiyle yaptığımızda süre çok kısaldı. Yatırım sürecinin uzaması, maliyetleri çok fazla yükseltiyor. Örneğin Bolu Dağı tünelindeki 10 yıllık gecikmenin 400 milyon dolar seviyesinde. Kamu özel işbirliği projeleri, devletten yapım sırasında 1 kuruş dahi beklemeden yapılan projelerdir ve tüm projeler ülkenin değeridir. Özel sektör bu projelerde hem işletme hem finans maliyetlerini karşılar, işletme sözleşmesi bittiğinde de elindeki projeyi devlete teslim eder. Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nün 2027 yılında işletme süresi bitiyor. Bu projelerin işletmesinde, masrafların hepsi işletmeciye ait neredeyse yapım maliyetlerine yakın bedeller bunlar. Bu projeler için firmalar yarışmaya giriyor ve kamu en uygun teklifi kabul ediyor. Bugüne kadar 8 milyar dolarlık Yavuz Sultan Selim dahil Kuzey Marmara Otoyolu, Osmangazi Köprüsü dahil 6.7 milyar dolarlık Ankara Otoyolu, 1.2 milyar dolarlık Avrasya Tüneli projeleri bu yöntemle yapıldı.” 

‘Ekonomik değeri sıfır olan bir alan havalimanına dönüştü’ 

İstanbul’da araç sahipliğinin arttığını 1994 yılında 1 milyon araç varken, araç sayısının şimdi 4.5 milyona çıktığını dile getiren Karaismailoğlu, devletin araç sayısı yükselmeden planlama yapıp uygulamaya koyması gerektiğini söyledi. Karaismailoğlu, “Avrasya Tüneli’ni Marmaray’ı, bunları planlayıp, gündeminize alıp yapmak zorundasınız. Yapmasaydınız kilitlenmiş İstanbul ortaya çıkacaktı. Türkiye’de yakalanan büyüme ve ihracat rakamlarına gelişmiş ulaşım altyapısıyla ulaşıldı. İstanbul-İzmir otoyolu yapılmamış olsaydı, eski yoldaki 8.5 saatlik seyahat süresi 14-15 saate çıkacaktı. Otoyolu yaptık, hem yolu 100 kilometre kısalttık hem de süreyi 3.5 saate düşürdük. Osmangazi Köprüsü ile çevre illerdeki ihracat rakamları ciddi oranda arttı. Bu projelerin en başarılılarından bir tanesi de İstanbul Havalimanı… 170 milyon metrekarelik ekonomik değeri sıfır olan çukurların olduğu bir alanı, devletten bir kuruş çıkmadan 200 bin kişinin çalıştığı alana dönüştürdük. Ve bu geçmişteki planlamanın ürünü. Havalimanı 10 milyar Euro dış finansla yapıldı ve işletmeci 25 yılda devlete 22 miyar Euro’luk kira verecek. 2019 yılında yolcu sayıları, garanti edileni aştığı için devlete de önemli miktarda katkı sağlamıştır.” 

28 bin 400 kilometrelik bölünmüş yol olduğunu ve trafik kazalarında da azalmalar yaşandığını kaydeden Karaismailoğlu, bu yollar sayesinde 11 bin kişinin canının kurtarıldığına da dikkat çekti. Karaismailoğlu Kuzey Marmara Otoyolu’nın yıllık faydasının 2.5 milyar TL olduğunu, ama can kurtarmanın parasal bir değeri olamayacağına da işaret etti. Karaismailoğlu, “Çevresel karşılığında ise şu anda 780 bin ağaç dikmiş gibi karbon salınımında azalma sağlıyor” dedi.  

Karaismailoğlu, “Geçmediğim yola neden para veriyorum” anlayışı olduğunu belirterek “Kömürhan Köprüsü’nü de devlet kendi yaptı. Herkes geçiyor mu buradan, yine herkes para veriyor. Böyle projelerde paranın önemli bir kısım kullanıcılardan alınıyor. Yap-İşlet-Devret projeleri her zaman kara geçiyor, yani garantilerin üzerine çıkıyor. Osmangazi Köprüsü’nün 40 bin araç garantisi vardı, bu yaz 45 binlerden aşağı düşmedi. Bunlar olmazsa olmaz projeler… Paranız varsa yaparsınız, yoksa devlet aklıyla finansman yöntemi bulup hayata geçirirsiniz” dedi.  

‘Kamu özel işbirliği projeleri yıllık 15 milyar TL katkı sağlıyor’ 

Bu projelerin gelecek nesillere borç olarak bırakılmadığını, altyapı tamamlandığı için gelecek nesillerin bu sayede turizmi, sanayiyi nasıl geliştireceğinin planlarını yapacağını belirten  Karaismailoğlu, 30 milyar Euro’luk bu projelerin yıllık 15 milyar TL’lik katkı sağladığını dile getirdi. Çanakkale Köprüsü’nün ise 18 Mart 2022’de işletmeye alınacağını söyleyen Karaismailoğlu, böylece ulaşımda bir ring ağının tamamlanmış olacağını kaydetti. 

Karaismailoğlu, Kanal İstanbul’u bazılarının fantezi, bazılarının da kötü siyasetlerine alet ettiğini, ancak büyük ve güçlü Türkiye hedefi varsa dünyadaki küresel hareketlere hazırlıklı olunması için master planlar yapılmasının şart olduğunu vurguladı. Karaismailoğlu şöyle devam etti:  

“Kanal İstanbul da olmazsa olmazlarımızdan biri. Dünya ticaret hacmi şu anda 12 milyar ton ve 2030’da 35 milyar tona ulaşacak. Bu küresel hareketlerin yüzde 90’ı deniz yoluyla yapılıyor. Geçen aylarda Süveyş Kanalı’ndaki geminin oturmasının günlük bedeli dünyaya 9.6 milyar dolardı. Yarın biz de bunları İstanbul Boğazı’nda yaşamamak için mega projeyi yapmak zorundayız. 2011’den beri tartışılıyor. Zeytinburnu Bakırköy açıklarında Boğaz’dan geçmek için yüzlerce gemi bekliyor. Bugün 24 saat bekliyorlar, yarın bu süre 48 saate belki de haftalara çıkacak. Boğazdan güvenli geçiş için sayı 25 binken, biz olağanüstü tedbirler alarak 40 binin üzerinde gemi geçiriyoruz. Dolayısıyla İstanbul Boğazı gemilerin kullanımına tahsis edilmiş gibi görünüyor. Boğazı İstanbullulara kazandırmak lazım. Bu trafiğin hafifletilmesi lazım. Yarın binlerce gemi beklemeye başlayacak, bunu ne Marmara ne Türkiye kaldırabilir. Güvenli alternatif su yolu olması lazım. Müsilaj da bu gemi trafiğinden etkilendi. Kanal İstanbul bugün ihtiyaç,  ama 5 yıl sonra çok daha büyük ihtiyaç olacak. Devlet aklıyla planlanıp çözüm bulmamız gerekiyor, Kanal İstanbul da bunun ürünü…

Kanal İstanbul’un çevresel bir etkisi de olmayacak, çünkü yüzde 70’i doğal bir kanal… Kanal İstanbul’la ilgili toprak hareketi yüzde 30 olacak ve onu da Terkos’ta güvenli hale getireceğiz. Karadeniz’e de lojistik liman yapacağız. Bir tarafta İstanbul Havalimanı bir tarafta Kuzey Marmara Otoyolu tam bir lojistik merkez olacak. Çalışmalara başladık, ulaşım yollarını yapıyoruz, hızlı tren çalışmasını Kanal İstanbul’un altına aldık. Ana ihale için de görüşmelerimiz, hazırlık çalışmalarımız devam ediyor. Gecikmesinin tek nedeni genel bütçeye yük olmadan bu projeyi yönetmek isteğimizden kaynaklanıyor.”  

‘İstanbul’da 103 km’lik metro yatırımımız var’ 

İstanbul’un ulaşım projelerine devam ettiklerini söyleyen Karaismailoğlu, devam eden projeler hakkında şu bilgileri verdi:  

İstanbul’da raylı sistem yatırımlarımız var ve bunlar maliyeti ağır projeler… İstanbul’da belediyenin başladığı ve bakanlık projeleri vardı. Önemli kısmını bakanlık üstlenmişti. Yönetim değişince askıya almadık projeleri, yavaşlatmadık aksine hızlandırdık. İstanbul’da 103 km’lik metro yatırımımız var. 37.5 km uzunluğunda en hızlı metro olacak Gayrettepe- Kağıthane-Havalimanı hattında yerli sinyalizasyon kullanacağız. Başarılı olursak her yerde bu yerli sinyalizasyonu kullanacağız. Bu hatta ilk tren testini pazartesi yapacağız ve hattı önümüzdeki yılın ilk aylarında açmayı planlıyoruz. Devamı da 31.5 km uzunluğunda Kayaşehir-Başakşehir Havalimanı hattı. Toplamda 80 km Gayrettepe-Halkalı hattı var, buranın üzerine 80 km’lik Marmaray’ı koyunca 150 km’lik bir ringi tamamlayacağız. Ayrıca  

Sabiha Gökçen-Kartal metrosunu da gelecek yılın ilk aylarında hizmete alacağız. Belediyenin sorumluluğundaki Kayaşehir’e ulaşan metro yatırımı vardı. Çam Sakura Hastanesi tamamlandı, ama metro yatırımı yapılmadı. Onu devraldık. Ayrıca Güngören- Bahçelievler- Bağcılar-Kirazlı’ya ulaşacak metro hattı da 2022 sonunda bitecek. Kazlıçeşme-Sirkeci arasındaki projemize de başladık. Hepsini 2023 yılında tamamlamayı istiyoruz.” 

HABER: Veysel KAVRAYAN

[TÜHA Haber Ajansı, 05 Kasım 2021]